فره بانوگ گیهان/ هزار نوروز و مهرگان

Publish Year: 1401
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 311

This Paper With 23 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-32-53_003

تاریخ نمایه سازی: 12 تیر 1401

Abstract:

در منابع عربی سده های نخستین اسلامی، گهگاه واژه ها یا عبارت هایی به زبان های پهلوی (فارسی میانه) یا فارسی دری آمده است که برای پژوهش درباره تاریخ تکوین زبان فارسی ارزش فراوانی دارند. یک نمونه از این منابع، کتاب ارزشمند نهایه الارب فی اخبار الفرس و العرب است که تاریخ تالیف آن، نام نویسنده متن عربی و نیز مترجم آن به زبان فارسی، همگی ناشناخته اند. نویسنده ناشناخته این کتاب، گاه واژه ها یا عبارت هایی را به زبان پهلوی یا فارسی می آورد که در نوع خود کمیاب و البته از نظر زبانی و تاریخی بسیار سودمند است و یکی از آنها بازگویی نوشته فارسی روی سکه های درهم و دینار شاهبانو همای چهرآزاد کیانی است که در آن آمده است: بخر (= بخور) بانو جهان هزار سال نوروز و مهرجان. پیش از این پژوهندگان تاریخ زبان فارسی، با اشاره به اسطوره ای بودن همای چهرآزاد، این نوشته را یکی از شعرهای هجایی دوره ساسانیان انگاشته اند که احتمالا در دوره بوران (۶۳۱-۶۳۰م)، دختر خسرو دوم (۶۲۸-۵۹۰م) سروده شده است. در این پژوهش تلاش شد با نگاه دوباره ای به گزارش نهایه الارب و نیز نوشته روی سکه های ساسانیان، پیشنهاد تازه ای درباره کاربرد این نوشته و مفهوم آن مطرح شود و نشان داده شد که این نوشته احتمالا پژواکی از نوشته سکه های درهم و دینار شاهبانو بوران است.

Authors

شهرام جلیلیان

استاد گروه تاریخ دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران.

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • ابن بلخی (۱۳۶۳) فارس نامه، به سعی و اهتمام و ...
  • ابوریحان بیرونی، محمدبن احمد (۱۳۹۲) آثار باقیه از مردمان گذشته، ...
  • اذکایی، پرویز (۱۳۷۳) تاریخ نگاران ایران، تهران: مجموعه انتشارات ادبی ...
  • اسکات میثمی، جولی (۱۳۹۱) تاریخ نگاری فارسی (سامانیان، غزنویان، سلجوقیان) ...
  • اصفهانی، حمزه بن حسن (۱۳۴۶) تاریخ پیامبران و شاهان (سنی ...
  • امام شوشتری، محمدعلی (۱۳۴۸) «نوروز در ادبیات عرب»، معارف اسلامی، ...
  • اینوسترانتسف، کنستانتین (۱۳۵۱) تحقیقاتی درباره ساسانیان، ترجمه کاظم کاظم زاده، ...
  • بخشی از تفسیر کهن (۱۳۵۱) با مقدمه و تصحیح محمد ...
  • برومندسعید، جواد (۱۳۸۸) نوروز جمشید: پژوهشی نوین از پیدایی نوروز، ...
  • بلعمی، ابوعلی محمدبن محمد (۱۳۸۵) تاریخ بلعمی، به تصحیح محمدتقی ...
  • بلوکباشی، علی (۱۳۸۰) نوروز: جشن نوزایی آفرینش، تهران: دفتر پژوهش ...
  • بهار، محمدتقی (۱۳۸۲) «شعر در ایران»، بهار و ادب فارسی ...
  • بیانی، ملک زاده (۱۳۴۸) «پادشاهی پوراندخت ملکه ساسانی و پژوهشی ...
  • تجارب الامم فی اخبار ملوک العرب و العجم (۱۳۷۳) به ...
  • تقی زاده، سیدحسن (۱۳۳۹) «منشا فارسی (شاهنامه فردوسی و پیشروان ...
  • ثعالبی، ابومنصور عبدالملک بن محمدبن اسماعیل (۱۹۰۰) غرر اخبار ملوک ...
  • ثعالبی مرغنی، حسین بن محمد (۱۳۷۲) شاهنامه کهن: پارسی تاریخ ...
  • جاحظ، ابوعثمان عمروبن بحر (۱۴۱۸ق/ ۱۹۹۸ م) المحاسن و الاضداد؛ ...
  • جاحظ، ابوعثمان عمروبن بحر (۱۳۴۳) تاج، ترجمه محمدعلی خلیلی، تهران: ...
  • جلیلیان، شهرام (۱۳۹۶) تاریخ تحولات سیاسی ساسانیان، تهران: سمت ...
  • خالقی مطلق، جلال (۱۳۹۸) زنان شاهنامه، ترجمه فرهاد اصلانی و ...
  • خطیبی، ابوالفضل (۱۳۷۵) «نگاهی به کتاب نهایه الارب و ترجمه ...
  • خطیبی، ابوالفضل (۱۳۷۹) «سرگذشت سیر الملوک ابن مقفع»، در یادنامه ...
  • نظام الملک، حسن بن علی (۱۳۵۸) سیاست نامه، به کوشش ...
  • خیام نیشابوری، عمربن ابراهیم (۱۳۸۵) نوروزنامه، به کوشش علی حصوری، ...
  • دریایی، تورج (۱۳۸۲ الف) «یادداشتی درباره نخستین القاب ساسانیان»، در ...
  • دریایی، تورج(۱۳۸۲ ب) «استفاده از تبلیغات دینی سیاسی در ...
  • دریایی، تورج (۱۳۹۱) «سکه ملکه بوران و اهمیت آن در ...
  • دریایی، تورج (۱۳۹۲) «مقام سلطنت در ایران اوایل دوره ساسانی»، ...
  • دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۳) لغت نامه، زیرنظر محمد معین و ...
  • دینوری، ابوحنیفه احمدبن داود (۱۳۷۱) اخبار الطوال، ترجمه محمود مهدوی ...
  • رضی، هاشم (۱۳۸۵) جشن های آب: نوروز، سوابق تاریخی تا ...
  • سودآور، ابوالعلاء (۱۳۸۴) فره ایزدی در آیین پادشاهی ایران باستان، ...
  • شاپور شهبازی، علیرضا (۱۳۸۹) تاریخ ساسانیان: ترجمه بخش ساسانیان از ...
  • صادقی، علی اشرف (۱۳۵۷) تکوین زبان فارسی، تهران: دانشگاه آزاد ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۶۳) حماسه سرایی در ایران از قدیم ...
  • طبری، محمدبن جریر (۱۳۵۲) تاریخ طبری یا تاریخ الرسل و ...
  • فردوسی، ابوالقاسم (۱۳۹۳) شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، ...
  • فرنبغ دادگی (۱۳۸۰) بندهشن، ترجمه مهرداد بهار، تهران: توس ...
  • کریستن سن، آرتور امانوئل (۱۳۷۴) ایران در زمان ساسانیان، ترجمه ...
  • کولسنیکف، آ، ای (۱۳۸۹) ایران در آستانه سقوط ساسانیان، ترجمه ...
  • گردیزی، عبدالحی الضحاک بن محمود (۱۳۴۷) زین الاخبار، به مقابله ...
  • مجمل التواریخ و القصص (۱۳۸۳) به تصحیح محمدتقی بهار، تهران: ...
  • محمدی ملایری، محمد (۱۳۷۹) تاریخ و فرهنگ ایران در دوران ...
  • نهایه الارب فی اخبار الفرس و العرب (۱۳۷۵) به تصحیح ...
  • یارشاطر، احسان (۱۳۵۷) «چرا در شاهنامه از پادشاهان ماد و ...
  • یارشاطر، احسان (۱۳۷۳) «تاریخ ملی ایران»، در تاریخ ایران از ...
  • یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب (۱۳۶۶) تاریخ یعقوبی، ترجمه محمدابراهیم آیتی، ...
  • Bivar, A. D. H (۱۹۸۶), “Sasanians, Kushano-Sasanians, Hepthalites,” A Survey ...
  • Brown, E. G (۱۸۹۹), “The Sources of Dawlatshāh; With Some ...
  • Brown, E. G (۱۹۰۰), “Some Account of the Arabic Work ...
  • Choksy, J. K (۱۹۸۸), “Sacral kingship in Sasanian Iran,” Bulletin ...
  • Daryaee, Touraj (۲۰۱۵), “The Last Ruling Woman of Ērānšahr: Queen ...
  • Dostkhah, Jalil (۲۰۰۳), “Homāy Čehrzād,” Encyclopaedia Iranica, Edited by Ehsan ...
  • Gignoux, Ph (۱۹۸۹), “Azarmigduxt,” Encyclopaedia Iranica, Edited by Ehsan Yarshater, ...
  • Göbl, R (۱۹۷۱), Sasanian Numismatics, Translated by Paul Severin, Vienna, ...
  • Göbl, R (۱۹۸۳), “Supplementa Orientalia,” Litterae Numismaticae Vindobonenses, Vienna, p. ...
  • Kuntz, R., and W. B. Warden (۱۹۸۳), “A Gold Dinar ...
  • Malek, H. M. & V. S. Curtis (۱۹۹۸), “History and ...
  • Malek, Hodge Mehdi (۱۹۹۳), “A Survey of Research on Sasanian ...
  • Mochiri, M. I (۱۹۸۵), “A propos dʼune médaille dʼor de ...
  • Panaino, Antonio (۲۰۰۹), “The king and the gods in the ...
  • Sebeos (۱۹۹۹), The Armenian History Attributed to Sebeos, tr. with ...
  • List of sources with English handwritingAbū-Rayḥān-e Bīrūnī. (۱۳۹۲ Š./۲۰۱۳). Āṯār-e ...
  • al-Dīnawarī, Abū Ḥanīfa Aḥmad b. Dāvoūd. (۱۳۷۱ Š./۱۹۹۲). al-Aḵbār al-ṭewāl, ...
  • al-Ṯa‘ālabī, Abū Manşūr. (۱۳۷۲ Š./۱۹۹۳). Ḡorar Aḵbār Molūk al-Fors wa ...
  • al-Yaʻqūbī, Aḥmad b. Abī Yaʻqūb. (۱۳۶۶ Š./۱۹۸۷). Tārīk-e Yaʼqūbī. vol. ...
  • Azkaii, Parviz. (۱۳۷۳ Š./۱۹۹۴). Tārīḵnegārān-e Iran. Tehran: Bonyād-e Mūqūfāt-e Maḥmūd ...
  • Bahār, M. T. (۱۳۸۲ Š./ ۲۰۰۳). “Š҅eʻr dar Irān”, Bahār ...
  • Bal‘amī, Abū ‘Ālī Moḥammad. (۱۳۸۵ Š./۲۰۰۶). Tārīḵ-e Bal‘amī. ed. M. ...
  • Bayānī, Malekzadeh. (۱۳۴۸ Š./۱۹۶۹). “Kingdome of Pōrān-doḵt, Sasanid Queen and ...
  • Bivar, A. D. H (۱۹۸۶), “Sasanians, Kushano-Sasanians, Hepthalites,” A Survey ...
  • Bolukbashi, Ali. (۱۳۸۰ Š./۲۰۰۱). Nowrūz, Tehran: Daftar-e Pažūhešhā-ye Farhangī ...
  • Bondahešn. (۱۳۸۰ Š./۲۰۰۱). translated by. M. Bahār, Tehran: Tūs Publishers ...
  • Boroumand-Saeed, Javad. (۱۳۸۸ Š./۲۰۰۹). Nowrūz-e ǰamšīd, [Nowruz of Jamshid], Tehran: ...
  • Brown, E. G (۱۸۹۹), “The Sources of Dawlatshāh; With Some ...
  • Brown, E. G (۱۹۰۰), “Some Account of the Arabic Work ...
  • Choksy, J. K (۱۹۸۸), “Sacral kingship in Sasanian Iran,” Bulletin ...
  • Christensen, Arthur. (۱۳۷۴ Š./۱۹۹۵). L’Iran sous les Sassanides. translated by. ...
  • Daryaee, Touraj (۲۰۱۵), “The Last Ruling Woman of Irānšahr: Queen ...
  • Daryaee, Touraj. (۱۳۸۲ Š./۲۰۰۳), “Estefādeh az Tablīqāt-e Dīnī-Sīyāsī dar Sekehā-ye ...
  • Daryaee, Touraj. (۱۳۸۲ Š./۲۰۰۳), “Yāddāštī darbāre-ye Naḵostīn Alqāb-e Sāsānīān”. [Notes ...
  • Daryaee, Touraj. (۱۳۹۱ Š./۲۰۱۲). “Seke-ye Malake Bōrān va Ahamiyat-e an ...
  • Daryaee, Touraj. (۱۳۹۲ Š./۲۰۱۳), “Maqām-e Salṭanat dar Iran-e Avāyel-e Dowre-ye ...
  • Dehkhodā, Ali Akbar. (۱۳۷۳ Š./۱۹۹۴). Loḡatnāma (Encyclopedic Dictionary), vol. ۶, ...
  • Dostkhah, Jalil (۲۰۰۳), “Homāy Čehrzād,” Encyclopaedia Iranica, Edited by Ehsan ...
  • Ebn al-Balḵī. (۱۳۶۳ Š./۱۹۸۴). Fārs-nāme. ed. G. Le Strange and ...
  • Eṣfahānī, Ḥamzah b. al-Ḥasan. (۱۳۴۶ Š./۱۹۶۷). Ketāb-e Tārīḵ-e Senī Molūk ...
  • Farnbaḡ-Dādagī. (۱۳۸۰ Š./۲۰۰۱). Bondahīšn, tr. Mehrdād Bahār, Tehran: Tūs Publishers ...
  • Ferdowsī, Abū al-Qāsem. (۱۳۹۳ Š./۲۰۱۴). Šāhnāma, vol. V. ed. D ...
  • Gardīzī, Abū Saʻīd ʻAbd al-Ḥayy. (۱۳۴۷ Š./۱۹۹۵). Zayn al-Aḵbār. ed. ...
  • Gignoux, Ph (۱۹۸۹), “Azarmigduxt,” Encyclopaedia Iranica, Edited by Ehsan Yarshater, ...
  • Göbl, R (۱۹۷۱), Sasanian Numismatics, Translated by Paul Severin, Vienna, ...
  • Göbl, R (۱۹۸۳), “Supplementa Orientalia,” Litterae Numismaticae Vindobonenses, Vienna, p. ...
  • Imam-Shushtari, Mohammad Ali. (۱۳۴۸ Š./۱۹۶۹). “Nowrūz in Arabic Literature”, Maʻāref-e ...
  • Inostrantsev, Konstantin. (۱۳۵۱ Š./۱۹۷۳). Études Sassanides. translated by. Kazem Kazem-zadeh, ...
  • ǰāḥeẓ, Abū ʻṮmān. ʻAmr b. Baḥr. (۱۳۴۳ Š./۱۹۶۴). Tāǰ, tr. ...
  • Jalilian, Shahram. (۱۳۹۶ Š./۲۰۱۷). The History of Sasanid Political Changes. ...
  • Ḵāǰe Neẓām al-Molk. (۱۳۸۰ Š./۲۰۰۱). Sīyāsat-Nāme, ed. Jafar Shear, Tehran: ...
  • Ḵayām-e Neyšābūrī, ʻOmar b. Ebrāhīm. (۱۳۸۵ Š./۲۰۰۶). Nowrūz Nāma, ed. ...
  • Khaleghi-Motlagh, jalal. (۱۳۹۸ Š./۲۰۱۹). Zanān-e Šāhnāma. [Die Frauen im Schahname]. ...
  • Khatibi, Abolfazl. (۱۳۷۵ Š./۲۰۰۱). “A Review of Nihāyatuʼl-irab and its ...
  • Khatibi, Abolfazl. (۱۳۷۹ Š./ ۲۰۰۱). “History of Sīyar al-Molūk-e Ibn ...
  • Kolesnikov, Alii Ivanovich. (۱۳۸۹ Š./۲۰۱۰). Iran in the time of ...
  • Kuntz, R., and W. B. Warden (۱۹۸۳), “A Gold Dinar ...
  • Malek, H. M. & V. S. Curtis (۱۹۹۸), “History and ...
  • Malek, Hodge Mehdi (۱۹۹۳), “A Survey of Research on Sasanian ...
  • Meisami, Juli Scott. (۱۳۹۱ Š./۲۰۱۲). Tārīḵnegārī-ye Fārsī, [Persian Historiography]. translated ...
  • Mochiri, M. I (۱۹۸۵), “A propos dʼune médaille dʼor de ...
  • Mohammadi-Malayeri, Mohammad. (۱۳۷۹ Š./۲۰۰۰). History and Culture of Iran During ...
  • Moǰmal al-tawārīḵ wa al-qeṣaṣ. (۱۳۸۳ Š./۲۰۰۴). ed. M. T. Bahār, ...
  • Nihāyatu al-Arab fī Aḵbār al-Fors wa al-ʻArab. (۱۳۷۵ Š./۱۹۹۶). ed. ...
  • Panaino, Antonio (۲۰۰۹), “The king and the gods in the ...
  • Razi, Hashem. (۱۳۸۵ Š./۲۰۰۶). Ancient Iranian Festivals, Tehran: Behǰat Publishers ...
  • Sadeqi, Ali Ashraf. (۱۳۵۷ Š./۱۹۷۸). Takvīn-e Zabān-e Fārsī, Tehran: Dānešgāh-e ...
  • Safa, Zabihullah, (۱۳۶۳ Š./۱۹۸۴). Ḥamāseh-Sarāyī dar Irān, Tehran: Amīr Kabīr ...
  • Sebeos (۱۹۹۹), The Armenian History Attributed to Sebeos, tr. with ...
  • Shapur Shahbazi, A. (۱۳۸۹ Š./۲۰۱۰).The History of Sāsānids, Tehran: Markaz-e ...
  • Ṣoudavar, Abolala. (۱۳۸۴ Š./۲۰۰۵). Farrah-e Īzadī dar Āyīn-e Pādešāhī-e Iran-e ...
  • Ṭabarī, Moḥammad b. ǰarīr. (۱۳۵۲ Š./۱۹۷۳). Tārīḵ-e Ṭabarī yā Tārīḵ-e ...
  • Taǰāreb al-Omam fī Aḵbār Molūk al-ʻArab wa al-ʻAǰam. (۱۳۷۳ Š./۱۹۹۴). ...
  • Taqizadeh, Hasan. (۱۳۳۹ Š./۱۹۶۰). “Origin of Persian Language: Šāhnāma of ...
  • vol. ۱, ed. Moḥammad Golban, Tehran: ʻElmī va Farhangī Publishers, ...
  • Yarshater, Ehsan. (۱۳۵۷ Š./۱۹۷۸). “Why the names of the Medes ...
  • Yarshater, Ehsan. (۱۳۷۳ Š./۱۹۹۴).”Iranian National History”, in Cambridge History of ...
  • نمایش کامل مراجع