ناصر باهنر - دانشیار دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام
حسین مهدی پور - دانش آموخته فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق علیه السلام

هدف اصلی پژوهش، واکاوی دیدگاه رهبر انقلاب اسلامی درباره فضای مجازی و کشف دلالت های سیاستی آن است و در صدد است با توجه به مطالب منتشره در قالب بیانات، احکام، نامه ها و ابلاغیه ها درباره فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به این امر دست یابد.راهبرد کلی پژوهش، کیفی و روش گردآوری داده ها کتابخانه ای است. برای دستیابی به داده ها، تمام بیانات، احکام، نامه ها و ابلاغیه های مقام معظم رهبری با کلید واژه های فضای مجازی، اینترنت، سایبر، شبکه های اجتماعی، موبایل و تلفن همراه در تارنمای دفتر حفظ و نشر آثار ایشان، به صورت ماشینی جستجو شد که بر اساس نتیجه، تاریخ داده های به دست آمده بین ۰۱/۰۷/۱۳۷۷ تا ۳۱/۰۳/۱۳۹۸ است. در تجزیه و تحلیل داده ها نیز از روش سه مرحله ای تحلیل تماتیک ولکات (توصیف، تحلیل و تفسیر) استفاده شده است.بر اساس تحلیل و تفسیر مضامین استخراج شده از مطالب رهبر انقلاب درباره فضای مجازی و شبکه مضامین، به طور کلی دیدگاه سیاستی ایشان در یک چارچوب تمدنی قابل فهم است و همچنین نگاه فرصت محور به فضای مجازی بر نگاه تهدیدمحور غلبه دارد. در این دیدگاه می توان سه گزینه «عدم توجه و ورود در پدیده کلان فضای مجازی»، «ورود نابهنگام یا صرف همگام شدن با تحولات فناورانه حوزه فضای مجازی» و «ورود توام با هدفمندی و هوشمندانه» را استنباط کرد که بر اساس نتایج حاصل از تحلیل و تفسیر مضامین و در قالب نگاه تمدنی رهبر انقلاب، گزینه مطلوب، تعامل و ورود هوشمندانه و هدفمند در این فضا است. در دیدگاه ایشان فضای مجازی امتداد فضای حقیقی و دارای تاثیر متقابل با آن است.

اینترنت, حکمرانی فضای مجازی, آیت ا... خامنه ای, سیاست گذاری, شبکه های اجتماعی