حلیمه پیری - دانشجوی دکتری گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد و عضو هیئت علمی دانشگاه زابل، زابل، ایران.
حسین انصاری - دانشیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
مهدی پارسا - دانشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.

تنش­هایآبیو شورییکیازمشکلاتتولیدفرآورده­های کشاورزیدربسیاریازنقاطدنیااست.در این تحقیق اثر سطوح مختلف شوری(دو، پنج و هشت دسی زیمنس بر متر)، سطوح مختلف آب آبیاری(۱۲۰%، ۱۰۰%، ۷۵% و۵۰ درصد نیاز آبی گیاه) و سه مرحله برداشت بر برخی پارامترهای کمی و کیفی گیاه سورگوم علوفه­ای در منطقه سیستان مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل اسپلیت پلات در زمان با ۱۲ تیمار و سه تکرار در سه مرحله برداشت انجام گرفت. نتایج نشان داد با افزایش شوری و کاهش عمق آب آبیاری عملکرد و کارآیی علوفه تر و خشک کاهش می­یابد اما بین تیمار آبیاری کامل ۱۰۰% و ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه تفاوت معنی­دار مشاهده نگردید. همچنین بین تیمارهای آب با شوری دو و پنج دسی زیمنس بر متر تفاوت معنی­داری از نظر تولید علوفه مشاهده نشد. نتایج نشان داد که مقدار عملکرد علوفه تر و خشک در برداشت دوم بهتر از برداشت اول و سوم بود. با افزایش شوری و کاهش عمق آب آبیاری درصد پروتیئن گیاه کاهش و مقدار کربوهیدرات و پرولین افزایش یافت. بیشترین مقدار پروتئین (۷۹/۱۶ درصد) در برداشت دوم و شوری دو دسی زیمنس بر متر و بیشترین مقدار کربوهیدرات(۷۹/۱۰میلی­گرم بر گرم وزن تر) و پرولین(۴۲/۰ میلی گرم بر گرم وزن تر) در برداشت سوم و با شوری هشت دسی زیمنس برمتر مشاهده شد. باافزایششوریآبآبیاریو همچنینباگذشتزماندرطولفصلرشد،شورینیمرخخاک افزایشیافتهوتوزیعشوریدرنیمرخخاک درتیمارهایبدونتنشآبیازیکنواختیبیشتریبرخوردار بود. بنابراین با توجه به نتایج به دست آمده می توان ۲۵ درصد مصرف آب گیاه سورگوم را کاهش داد و با ۷۵ درصد نیاز آبی گیاه و شوری پنج دسی­زیمنس بر متر آبیاری انجام داد بدون آن که تاثیر معنی داری در میزان علوفه تولید شده داشته باشد و بهترین برداشت علوفه از نظر کیفیت برای مصرف دام نیز در چین دوم به دست آمد. اما با توجه به این که آزمایش در یک سال زراعی انجام گردیده است و در دراز مدت کاهش این مقدار آب و استفاده از آب شور می تواند باعث شورشدن خاک و تجمع املاح در خاک گردد، توصیه می شود، آزمایش در سال­های دیگر تکرار شود و نهایتا در مورد صرفه جویی و کاهش آب تصمیم­گیری گردد.

تنش آبی, کم آبیاری, پروتئین, پرولین, کربوهیدرات