محمدعلی شاهرخ نیا - عضو هیئت علمی- مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
هدایت اله رحیمی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس

گوجه­فرنگی یکی از مهمترین محصولات کشاورزی استان فارس می باشد. تحقیقات قبلی نشان می­دهد که میزان آب مصرفی گوجه­فرنگی در سامانه های آبیاری موجود زیاد و بهره­وری آب کم است. به منظور تعیین میزان آب مورد نیاز گوجه­فرنگی، در این تحقیق تاثیر مقادیر مختلف آب بر عملکرد و کارایی مصرف آب سه رقم گوجه­فرنگی که با سامانه آبیاری قطره­ای آبیاری می شدند بررسی گردید. آزمایش در یکی از مزارع شهرستان مرودشت که بافت خاک آن نسبتا سنگین بود انجام شد. مقادیر ۶۰%، ۸۰%، ۱۰۰% و۱۲۰ درصد نیاز آبی گوجه­فرنگی بر اساس روش پنمن مانتیث محاسبه و به مزرعه داده شد. یک تیمار آبیاری با مدیریت کشاورز نیز اضافه گردید. با توجه به هزینه­ها و درآمدهای مزرعه، نسبت سود به هزینه و تفاوت درآمد و هزینه برآورد و بررسی­های اقتصادی انجام گردید. نتایج نشان داد که با افزایش میزان آب آبیاری میزان عملکرد افزایش و کارایی مصرف آب کاهش می­یابد که این تغییرات فقط بین تیمارهای ۶۰% و ۱۲۰% نیاز آبی از نظر آماری معنی­دار گردید. حجم آب آبیاری مورد استفاده در تیمارهای مختلف حدود ۳۹۰۰ تا ۷۸۰۰ مترمکعب در هکتار بود. بررسی­های اقتصادی نشان داد که تولید محصول گوجه­فرنگی در شرایط مزرعه مورد آزمایش، با قیمت فروش محصول ۲۵۰۰ ریال، و ارزش آب صفر تا ۶۰۰۰ ریال، بترتیب دارای نسبت درآمد به هزینه ۷۸/۰ و ۶۸/۰ بوده که اقتصادی نیست. قیمت آب تاثیر زیادی بر نسبت درآمد به هزینه نداشته لیکن در صورت افزایش قیمت فروش، تولید محصول می­تواند اقتصادی گردد. 

آبیاری قطره ای, کارایی مصرف آب, ارزش آب, نسبت سود به هزینه