افشین جهانشاهی - دانشجوی کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشگاه زابل
عبدالحمید دهواری - استادیار گروه مرتع و آبخیز دانشگاه زابل

در بسیاری از مطالعات و بررسی های منابع طبیعی و کشاورزی، به دلیل عدم پوشش کامل ایستگاه های اندازه گیری نقطه ای باران، برآورد بارش منطقه ای یا تخمین بارش در مناطق خشک میان ایستگاه ها ضروری است. بنابراین آگاهی از میزان متوسط بارندگی در یک حوزه آبخیز، از عوامل اساسی در هیدرولوژی و طراحی سازه است. روش های مختلفی برای تحلیل مکانی بارندگی بر اساس داده های نقطه ای حاصل از ایستگاه های بارانسنجی وجود دارد از جمله این روش ها می-توان به روش های آمار کلاسیک و روش های زمین آمار اشاره کرد که دقت و کارایی هر روش بسته به شرایط منطقه ای و وضعیت پوشش شبکه اندازه گیری بارش متفاوت خواهد بود. در این تحقیق از روش های زمین آمار شامل کریجینگ معمولی و کریجینگ ساده و روش هایی مانند عکس فاصله و توابع پایه شعاعی جهت تخمین پارامتر میانگین بارندگی سالانه بخشی از استان کرمان استفاده شده است. بدین منظور ابتدا به ازای هر مدل، نیم تغییر نمای آن محاسبه و ترسیم شد، سپس با استفاده از روش های ارزیابی متوالی، میانگین ریشه مربعات خطا (RMSE)، میانگین خطا (ME) و میانگین خطای استاندارد (ASE) بین مقادیر مشاهده و تخمین زده شده، خطای نقشه ها برآورد شد و ازمیان دوازده نقشه، یک نقشه به عنوان نقشه ی مناسب اختیار شد. نتایج بدست آمده نشان داد که برای درون یابی اطلاعات میانگین بارندگی سالانه روش های کریجینگ معمولی و کریجینگ ساده به ترتیب دقت های بالاتری در منطقه مورد مطالعه نشان می دهند. روش کریجینگ معمولی با مدل گوسین مناسب ترین روش برای درون یابی اطلاعات مقادیر بارندگی سالانه از خود نشان داد

زمین آمار، بارندگی، درون یابی، ارزیابی متوالی، استان کرمان