جواد بهمنش - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه.
نسرین آزاد طلاتپه - دانشجوی کارشناسی ارشد گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه.
مجید منتصری - دانشیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه
سینا بشارت - استادیار گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه.

پیش­بینی تبخیر-تعرق گیاه مرجع یکیاز مهمترین عناصردر بهینه سازی مصرف آب کشاورزی است. یکیازروش­هایپیش­بینی مقادیرتبخیر-تعرق گیاه مرجعاستفاده از مدل­های استوکاستیکسری زمانیاست. دراینپژوهشمدل­های خطی AR(p) و ARMA(p,q) به همراه مدل غیر خطی بی­لینییر درپیش­بینی مقادیر ماهانهتبخیر-تعرق گیاه مرجع درایستگاهسینوپتیک ارومیهمورد مقایسه قرار گرفت. برای انجام پژوهش، مقادیر ماهانه تبخیر-تعرق گیاه مرجع از سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۸۹ محاسبه شده و داده­های یاد شده در طول سال­های ۱۳۵۰-۱۳۸۴ و ۱۳۸۵-۱۳۸۹ به ترتیب برای واسنجی و صحت­سنجی مدل­ها بکار گرفته شد. در مرحله بعد، مدل خطی مناسبانتخاب شد و سپس نتایج این مدل و نتایج مدل غیر خطی بی­لینییر با مقادیر استاندارد فائو-پنمن-مونتیث مورد مقایسه قرار گرفت. نتایجنشاندادمدلسریزمانی AR(۱۱)نتایجبهتریدر مقایسه با مدل­های خطی دیگر داشت. مقایسه نتایج مدلAR(۱۱) و نتایج مدل BL(۱۱,۰,۱,۱)نسبت به مقادیر ماهانه فائو-پنمن-مونتیث نیز نشان داد که ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) و درصد خطای نسبی (VE) در مدل AR(۱۱)به ترتیب ۸۵/۱ میلی­متر و ۸/۳ درصد و در مدل BL(۱۱,۰,۱,۱) نیز به ترتیب ۷۶/۱ میلی­متر و ۶/۳ درصد است. بنابراین، مدل غیر خطی بی­لینییر توانایی بیشتری در مدل­سازی و پیش­بینی مقادیر ماهانه تبخیر-تعرق گیاه مرجع در مقایسه با مدل خطی داشت. در مرحله بعد مقادیر ماهانه تبخیر-تعرق گیاه مرجع برای پنج سال آینده با استفاده از مدل غیرخطی بی­لینییر پیش­بینی گردید.