هادی عبدالملکی - پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج
علی قنبری - جهاد دانشگاهی

هویت به معنی کیستی و چیستی فرد، مفهومی پیچیده و سیال است که در طول زمان، دستخوش تغییر و تحول می شود و وجه تمایز یک فرد،گروه یا جامعه ای نسبت به سایر افراد،گروه ها و جوامع می باشد؛ بر همین قاعده بسیاری از جوامع، شهروندان خود را در دستیابی به هویتی منسجم یاری می نمایند. این مقاله با هدف «تبیین نقش بسیج در تحکیم هویت ملی» با رویکرد کیفی و روش دلفی و مصاحبه با صاحبنظران فرهنگی و اجتماعی، دانشگاهی و کارشناسان موضوعی در بسیج انجام شده و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه دلفی استفاده گردیده است. مقایسه ابعاد هویت ملی نشان می دهد که «بعداسلامی(دین اسلام، مذهب تشیع و ارزش های اسلامی) با میانگین رتبه۵/۳، بعدایرانی(فرهنگی، سرزمین و تمدن ایران باستان و قدیم) با میانگین رتبه ۷/۲، بعد قومی( اقوام، قبایل،طوایف وگروه های ایرانی) با میانگین رتبه ۲/۲ و بعد جدید (ارزش ها و نمادهای فرهنگی سایر ملل) با میانگین رتبه ۵./» به ترتیب بالاترین و پایین ترین ابعاد هویت ملی( اسلامی- ایرانی) را تشکیل می دهد. در همه ویژگی های اعلام شده برای هویت ملی(اسلامی- ایرانی) میزان احساس تعلق و عاطفه نسبت به هویت ملی بیش از میزان تعهد و آمادگی دفاع(رفتار) می باشد و همچنین میزان تعهد و رفتار، بیش از آگاهی و شناخت نسبت به عناصر هویت ملی است. برخی از مهم ترین اولویت های نقش آفرینی بسیج در تقویت و تحکیم هویت ملی در بین جوانان عبارتند از: حفظ غلبه بعد اسلامی و اهتمام به تحکیم عناصر و وی‍‍ژگی های بعد ایرانی هویت ملی تاکید بر تقویت و تحکیم  بعد شناختی و آگاهی هویت ملی در نسبت با ابعاد عاطفی- احساسی و رفتاری اقدام موثر در تحکیم هویت ملی با تاکید بر انسجام ملی، انسجام دینی، انسجام اقوام، شادی و نشاط در بین جوانان

هویت, هویت ملی, هویت اسلامی, هویت انقلابی, هویت ایرانی, بسیج، جوانان