اژدر عنابی میلانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان شرقی و دانشجوی دکتری دانشگاه تبریز.
صدقعلی زمانی - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی استان آذربایجان شرقی.

این پژوهش به منظور ارزیابی تاثیر روش های برنامه ی آبیاری روی عملکرد و کارآیی مصرف آب گندم و تعیین روش مناسب برنامه ریزی آبیاری آن در منطقه ی سعیدآباد آذربایجانشرقی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۱۰ تیمار و ۴  تکرار انجام شد. آبیاری ها در تیمارهای I۱ و I۲ به ترتیب زمانیکه نسبت عمق آبیاری به تبخیر از تشت کلاس A به ۸/۰ و ۱ می رسید شروع می شد، در تیمارهای I۳ و I۴ آبیاریها به ترتیب در پتانسیل آب خاک معادل ۴۰- و ۶۰- کیلوپاسکال انجام شد، در تیمارهای I۵ و I۶ آبیاری ها به ترتیب در دو رطوبت ۴۰ و ۶۰ درصد آب قابل استفاده در ناحیه ریشه صورت گرفت، در تیمارهای I۷ و I۸  در درجه-روز تنش (SDD[۱]) انباشته ی به ترتیب ۸ و ۱۲ مبادرت به آبیاری شد و در تیمارهای  I۹ و I۱۰ نیز آبیاری ها بر اساس مراحل رشد نبات انجام شد به این ترتیب که در تیمار I۹، دو آبیاری در مراحل آغاز ریشه دوانی و گلدهی و در تیمار I۱۰، چهار آبیاری در مراحل آغاز ریشه دوانی، پایان پنجه زنی، آبستنی و مرحله ی شیری انجام گرفت. نتایج نشان داد که اختلاف تیمارها از نظر عملکرد بیولوژیک و دانه، کارآیی مصرف آب، وزن هزاردانه، درصد پروتئین دانه و شاخص برداشت معنی دار (در سطح یک و پنج درصد) بود. در این میان، تیمار I۲ (نسبت عمق آبیاری به تبخیر معادل ۱) بیشترین عملکرد بیولوژیک و دانه و وزن هزاردانه، تیمار I۹ (دو آبیاری در مراحل آغاز ریشه دوانی و گلدهی) بیشترین کارآیی مصرف آب، تیمار I۱۰ (چهار آبیاری در مراحل آغاز ریشه دوانی، پایان پنجه زنی، آبستنی و مرحله ی شیری) بیشترین درصد پروتئین دانه و تیمار I۳ (آبیاری توسط تانسیومتر در پتانسیل ۴۰- کیلوپاسکال) بیشترین شاخص برداشت را بخود اختصاص دادند. در کل با توجه به تعداد دفعات آبیاری، حجم آب مصرفی، عملکرد دانه، کارآیی مصرف آب و سادگی روش، تیمار I۳ به نظر مناسب تر بود. [۱] Stress Degree Day