آسیه محمدیان - کارشناسی ارشد،پژوهش هنر:دانشگاه آزاد اسلامی
محمدرضا شریف زاده - استادیارعضوهیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی

هنر محیطی به عنوان یک جنبش هنری که به نظر میرسد سعی دارد راه حلی برای بحران و معضلات زیست محیطی که امروزه جهان را در برگرفته مطرح کند، برای رسیدن به اهدافش با مدد ازتمامی شرایط خارجی، فیزیکی، اجتماعی و فرهنگی که میتوانند فرد یا گروهی را تحت تاثیر قرار دهند در مسیر اهدافش گام بر میدارد. به تعریفی، هنر محیطی که یکی از شاخههای هنر جدید است، سعی دارد با نگرشی نو به رابطه انسان با طبیعت بپردازد و راهکارهای جدیدی را برای همزیستی با محیط اطراف در اختیارمان بگذارد. با نگاهی دقیقتر به هنر محیطی و زیرشاخههای آن و  هنرمندانی که به نوعی در این عرصه گام نهادند، ابعادی آشکار خواهد شد که به همان اندازهای که طبیعی هستند، فرهنگی نیز هستند. بنابراین با توجه به نقش علم نشانهشناسی که در این میان سهم بسزایی را در معرفی فرهنگها و جهان امروز ایفا میکند؛ و از آنجا که در حوزه نشانهشناسی هیچ چیز خالی از نشانه نیست و از طرفی در هم آمیختگی جهان نشانه و نانشانه موضوعی است قابل تامل، به همین سبب در این پژوهش، نشانهشناسی فرهنگی، در خصوص رابطه موجود بین "فرهنگ، طبیعت و آثار هنرمحیطی" پرداخته و همچنینبررسی سه اثر از سه هنرمند شاخص هنر محیطیو بررسی نشانهها در این آثار از طریق رویکرد نشانهشناسی فرهنگی و لایههای زیرین معنایی اثر مورد مطالعه و بررسی قرار میگیرد. روش تحقیق در این پژوهش به شیوه توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است، که بر این اساس ضمن دیدن اشتراکهایی در استفاده از عناصر طبیعت از قبیل (سنگ، چوب، ....) و میرا بودن آنها به تفاوتهای بیانی و نوع بکارگیری عناصر در زیرشاخههای هنر محیطی و آثار این هنرمندان میتوان پی برد. علاوه بر آن میتوان نتیجه گرفت، این آثار که در طبیعت شکل میگیرند جزئی جدا ناپذیر از طبیعت و فرهنگ انسانی در مناطق مختلف و یا فرهنگهای فراگیرتر هستند. نشانهها در این آثار دارای بار معنایی فرهنگی –اجتماعی میباشند، چرا که در ابتدا به حفظ محیطزیست و زندگی بشر در سطحی وسیع و در کنار آن به بیان فرهنگهای مشترک جهانی میپردازند.

نشانه شناسی فرهنگی, نشانه, فرهنگ, هنر محیطی, محیط زیست