اعظم طغیانی ریزی - کارشناس ارشد روان شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد، اصفهان، ایران
مریم قربانی - عضو هیات علمی، گروه روان شناسی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

هدف از این پژوهش تعیین اثربخشی ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس بر عاطفه مثبت و منفی و اختلالات درونی شده دختران دارای مشکلات­ رفتاری بود. روش  پژوهش نیمه­تجربی از نوع طرح پیش­آزمون - پس­آزمون با گروه کنترل بود. جامعه ­آماری شامل دانش­آموزان دختر دارای مشکلات رفتاری مقطع دوم ابتدایی بود که در سال تحصیلی ۹۷-۱۳۹۶ مشغول به تحصیل بودند. نمونه­ شامل ۳۰ نفر از دانش­آموزان دختر شهرستان نجف آباد در سه مدرسه بودند که به ­شیوه نمونه­گیری خوشه ای انتخاب و سپس در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس مشکلات­ رفتاری (Ratter,۱۹۶۷)، مقیاس مشکلات ­رفتاری درونی سازی­شده ((Akhenbakh and Raskorela, ۲۰۰۱ و مقیاس عاطفه مثبت و منفی (Watson, Clark and Telgen, ۱۹۸۸) بودند. گروه آزمایش طی ۸ جلسه به مدت یک ساعت و نیم تحت مداخله آموزش ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. نتایج با استفاده از تحلیل کواریانس بیانگر آن بود که ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس، بر ابعاد عاطفه مثبت و منفی (افزایش احساس مثبت و کاهش احساس منفی) و ابعاد اختلالات درونی شده (گوشه­گیری، افسردگی، شکایات جسمانی و مقیاس اضطراب/ افسردگی) اثرگذار است. (۰۵/۰P<). همچنین نتایج نشان داد که  آگاهی مبتنی برکاهش استرس به شیوه گروهی ۶/۱۸% از تغییرات عاطفه مثبت، ۴/۱۸% از تغییرات عاطفه منفی، ۹/۲۲% از تغییرات گوشه گیری/ افسردگی،  ۲۴% از تغییرات شکایات جسمانی  و ۲/۳۴ % از تغییرات  اضطراب/ افسردگی را تبیین می کند.

مشکلات رفتاری, اختلالات درونی شده, عاطفه مثبت و منفی, ذهن آگاهی مبتنی بر کاهش استرس, دانش آموزان دختر دارای مشکلات رفتاری