آلا وحیدنیا - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

با توجه به اهمیت مساله مخطوطات قرآنی به عنوان اسناد و مدارک عینی در مطالعات تاریخ قرآن؛ ثابت شدن تاریخ و قدمت قرآن های کهن در قرون نخست پس از هجرت می تواند شاهد و مدرکی قوی در دست قرآن پژوهان قرار داده و نظریه پردازی در حوزه تاریخ قرآن را تحت تاثیر خود قرار دهد. در سالهای اخیر، انجام آزمایش کربن ۱۴ بر روی نسخه های خطی کهن قرآن و اعلام نتایج این آزمایش در رسانه ها تحولی نو در پژوهش های مربوط به نسخه های خطی قرآن ایجاد کرده است. این مقاله می کوشد به شرح اصول کار و روش تعیین قدمت یک شی باستانی با استفاده از کربن ۱۴ و بیان محدودیت ها و نقاط ضعف و قوت این روش و همچنین تحلیل نتایج انجام گرفته بر روی مخطوطات بحر المیت و مخطوطات کهن قرآنی همچون نسخه های صنعاء، بیرمنگام و غیره بپردازد و نشان دهد تاریخ گذاری به روش رادیو کربن، شیوه ای قدرتمند در تعیین عمر اشیاء باستانی و به ویژه نسخه های خطی کهن است؛ آنچنانکه می توان به وسیله آن، نسبت به اصیل و کهن بودن یک شیء و تا حدودی انتساب آن به قرن معینی اطمینان حاصل کرد؛ اما تکیه بدون قید وشرط و غیر محتاطانه به این نتایج نیز صحیح نیست چراکه وجود خطا و حاشیه ای از عدم قطعیت در نتایج این روش موجب می شود که نتایج بدست آمده نتوانند در خصوص سال دقیق کتابت نسخه که در مطالعات تاریخ قرآن در سده نخست هجری حائز اهمیت است، یاری رسان باشد.

"مخطوطات قرآنی", "کربن ۱۴", "رادیو کربن", "تاریخ گذاری"