مهرداد حجازی - Univeristy of Isfahan
محمود هاشمی - Univeristy of Isfahan
الهه جمالی نیا - Univeristy of Tehran
محمود باتوانی - Univeristy of Isfahan

با وجود تعداد زیادی بناهای خشتی در ایران، اصفهان به عنوان یک شهر تاریخی در مرکز ایران دارای بناهای تاریخی و غیر تاریخی خشتی فراوان است که قدمت برخی از آنان چند صد سال است. همچنین روستاهای متعددی با بناهای کاملا خشتی با ده ها هزار سکنه در داخل و خارج از منطقه اصفهان وجود دارد. اخیرا محققین بر روی بهبود رفتار مقاومتی بناهای خشتی شامل خواص مقاومتی خشت و روش های مرمت و مقاوم سازی سازه های خشتی موجود، متمرکز شده اند. به منظور بهبود خصوصیات مقاومتی خشت­های تولیدی از خاک منطقه شمال شرق اصفهان (حبیب آباد) ، در این تحقیق تاثیر مواد افزودنی شامل ماسه، گچ، آهک، پودر آجر و کاه با درصد­ها و ترکیبات مختلف، بر روی ۲۱ طرح، مورد بررسی قرار گرفته است. پس از افزودن مواد مضاف به خاک و ساخت طرح­ها، خصوصیات مقاومتی هر کدام از طرح­ها با استفاده از آزمایش­های مربوطه تعیین و با خشت ساده مقایسه شدند. آزمایش­های انجام گرفته به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول، آزمایش های مربوط به خاک شامل درصد رطوبت خاک، دانه­بندی، هیدرومتری، حد خمیری، حد روانی و درصد مواد آلی، که فاز اول پروژه محسوب می­شود. دسته دوم، آزمایش­های مربوط به خشت شامل آزمایش­های مقاومت فشاری، خمشی، سایشی و وارفتگی بوده­اند که می­توان آن ها را فاز دوم پروژه دانست. آزمایش­های انجام گرفته و روابط استفاده شده در این تحقیق بر اساس دستورالعملCentre for the Development of Enterprise (CDE) به کار برده شده­اند. اجرای این طرح­ها و انجام آزمایش­های انجام گرفته بر روی آن­ها در مدت زمانی به طول ۸ ماه در آزمایشگاه خاک و مصالح ساختمانی دانشگاه اصفهان صورت گرفت. بر اساس نتایج حاصل از آزمایش­ها، افزودن مواد مضاف به خشت، می­تواند از ایجاد ترک­های عمیق در آن جلوگیری کند. برای خاک منطقه شمال شرق اصفهان بهترین ماده افزودنی به خشت جهت بهبود مقاومت­های مکانیکی آن، گچ و یا ترکیب پودر آجر و گچ می باشد. مناسب­ترین مقدار، ۲۵% وزنی گچ و یا ترکیب ۱۰% پودر آجر و ۲۰% گچ است که باید به خاک اضافه شود. در بین مواد افزودنی، آهک همواره نقشی منفی در جهت کاهش مقاومت­های مکانیکی خشت دارد که استفاده از آن توصیه نمی گردد. واژگان کلیدی:

Adobe, Additives, Sand, Gypsum, Lime, Brick Powder, Straw, Mechanical Strength, Isfahan, خشت, مواد افزودنی, ماسه, گچ, آهک, پودر آجر, کاه, مقاومت مکانیکی, اصفهان