علی کاشفی - دانش پژوه دکتری حقوق جزا و جرم شناسی جامعه المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان

ارزیابی به مثابه ای یک نوع عملکرد ارزشی و سنجشی نسبت به یک پدیده، گونه ای از آزادنگری و آزاد اندیشی نسبت به حادثه های پیرامونی در دنیای کنونی می باشد، چنانکه حقیقت یابی و کشف واقعیت ها چنین مقوله ای را ایجاب می کند و طبیعتا ارزیابی و سنجش ادله اثبات دعوا نیز مشمول این اصل وقاعده می باشد. در دادرسی های همه نظام های حقوقی دنیا به ارزیابی ادله پرداخته می شود؛ اما ارزیابی ادله در حقوق انگلیس که مبتنی بر نظام کامن لا می باشد، ازآزادی بیشتری برخوردار است، طوریکه دلایل بر قاضی تحمیل نمی شود و قاضی هر نوع دلیل را  می تواند مورد ارزیابی قرار دهد و در نتیجه می تواند ادله را بپذیرد یا رد کند، که این ارزیابی هم مطابق ملاک های صورت می گیرد و لذا در سنجش ادله ملاک ها ومعیارهای مانند ارتباط عقلانی داشتن دلیل با موضوع، مشروع و قانونی  بودن نفس دلیل و اینکه دلیل از راه قانونی و مشروع تحصیل شده  باشد، را مطرح نموده است. تحلیل و مطالعه پرونده های مختلف که در رویه های قضایی موجود است و در محاکم انگلیسی مورد بررسی قرار گرفته است، گواه این مساله است، که آزاد اندیشی و تحلیل وسنجش میزان ارزش دلیل، در نظام کامن لا نسبتا بهتر از نظام های دیگر است. نظام کامن لا یک نظام نانوشته اشت که مطابق رویه های قضایی و عرف حاکم به پرونده ها رسیدگی می شود و در ارزیابی دلیل قاضی نسبتا دست بازتری دارد؛ می تواند ارزش های جدید انسانی و حقوق بشر را مدنظر قرار دهد و خلاصه اینکه انعطاف نظام کامن لا در ارزیابی دلیل بیشر است و مطابق زمان وشرایط موجود می تواند ارزشهای موجود را ملاک قرار دهد وجنبه های مختلف دلیل را در نظر بگیرد، لذا ارزش گذاری وسنجش ادله در نظام کامن لا از وضعیت بهتری خوردار است، که در این مقاله به بررسی  بعضی این ارزشها و ملاک های ارزیابی پرداخته خواهد شد.

دلیل, ارزیابی ادله, اثبات, نظام حقوقی کامن لا