اکبر طالب پور - دانشیار گروه علوم اجتماعی، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران
معصومه بیرانوند - کارشناس ارشد جامعه شناسی -دانشگاه آیت الله العظمی بروجردی، لرستان، ایران

تجرد قطعی به وضعیتی اطلاق می شود که دختران تا ۴۵ سالگی موفق به ازدواج نشده و از تشکیل خانواده باز می مانند، این پدیده پیامدهای اجتماعی و فردی زیادی از جمله؛ کاهش تعداد موالید، کاهش نرخ رشد جمعیت، عدم جایگزینی نسلی، تنهایی و... در بر دارد که نیازمند بررسی و توجه جدی است. از همین رو مطالعه حاضر  با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به بررسی پیامدهای ناشی از تجرد قطعی بر اساس تجربه زیسته این دختران پرداخته است. مشارکت کنندگان ۲۳ نفر از دختران مجرد قطعی بودند که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند، مصاحبه با این افراد تا رسیدن به اشباع نظری و کشف مضامین اصلی تحقیق ادامه یافت. داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA۲۰۲۰ تحلیل و بررسی شدند. جهت اعتبارپذیری داده ها از مرور مطالعات و تکنیک کسب اطلاعات موازی و تثلیث، ارائه تحلیل های داده ای و برای کسب پایایی، از ضریب توافق کاپا استفاده گردید که با مقدار ۷۸/۰ پایایی تایید قرار شد. نتایج تحقیق نشان داد؛ تجرد قطعی منجر به پیامدهای ناخواسته ای می شود که کلیت جامعه را بطور اعم و افراد جامعه هدف را بطور اخص با مشکلات عدیده ای مواجه می سازد. مضامین اصلی پیامدهای تجرد قطعی شامل؛رها کردن تفکر ازدواج،آسیب پذیری تنهایی، واگویه حسرت های گذشته، داغ ننگ ناشی از تجرد و درماندگی اجتماعی بود. هر یک از این پیامدها می توانند به عنوان یک آسیب اجتماعی مطرح شوند؛ بنابراین نیاز به سیاست گذاری اجتماعی مناسب در زمینه کاهش تجرد قطعی بیش از پیش احساس می شود.

تحلیل محتوای کیفی, نرم افزار MAXQDA, تجرد قطعی, ضریب توافق کاپا, نمونه گیری هدفمند