محمد حسن کوشکی - عضو هیات علمی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
مهناز قائدرحمتی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی لرستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
فرود صالحی - استادیار پژوهش ، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
حمید رضا دری - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
سیده سودابه شبیری - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی زنجان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
محمد باقر خورشیدی بنام - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

به منظور بررسی اثر ژنوتیپ، محیط و اثرات متقابل ژنوتیپ در محیط بر عملکرد دانه در لوبیا قرمز، ۱۰ ژنوتیپ لوبیا در یک آزمایش طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در پنج مکان (بروجرد، زنجان، شهرکرد، تبریز و خمین) طی دو سال (۱۳۹۱ و ۱۳۹۲) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب، معنی دار بودن اثرات ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ  × محیط برای عملکرد دانه را نشان داد. متوسط عملکرد دانه ژنوتیپ ها از ۸/۱۶۱۵ (شهرکرد در سال اول) تا ۸/۴۰۶۹ کیلوگرم درهکتار (بروجرد در سال دوم) متفاوت بود. بر اساس نتایج تجزیه واریانس AMMI، محیط منبع اصلی تغییرات بود که ۶۱ درصد از مجموع مربعات کل را به خود اختصاص داد. نتایج تجزیه واریانس AMMI نیز نشان داد که اثر هشت مولفه بر عملکرد دانه معنی دار بود و اثرات باقی مانده (نویز) صفر در نظر گرفته شد. سه مولفه اصلی اول مدل AMMI ۸/۷۹ درصد از کل واریانس عملکرد را توجیه کردند. بر اساس مقادیر سه مولفه اصلی اول، ارزش پایداری AMMI (ASV)، پارامتر D و شاخص پایداری ژنوتیپ (GSI)، ژنوتیپ ۵ (KS۳۱۲۹۰) به عنوان پایدارترین ژنوتیپ با عملکرد متوسط شناخته شد. ژنوتیپ ۴ (KS۳۱۲۸۵) با بیشترین میزان ASV، پارامترD و بیشترین فاصله از مرکز نمودار بای پلات، ژنوتیپی ناپایدار شناخته شد. این ژنوتیپ عملکرد نسبتا بالایی (۲۹۰۰ کیلوگرم در هکتار) داشت. بر اساس نتایج این آزمایش لاین اصلاحی KS۳۱۲۹۰ به عنوان ژنوتیپ قابل توصیه جهت معرفی برای مناطق اجرای آزمایش و اقلیم های مشابه شناخته شد.

D parameter, Genotype×environment, Genotype stability index (GSI) and Red bean., اثر متقابل ژنوتیپ در محیط, پارامتر D, شاخص پایداری ژنوتیپ (GSI) و لوبیا قرمز.