پریسا پناهی - استادیار پژوهش، بخش تحقیقات گیاهشناسی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
مهدی پورهاشمی
مریم حسنی نژاد

جنگل­های شهری بواسطه مکانیسم­های زیستی خود نقش مهمی در تعدیل آب و هوای محلی، ترسیب کربن جو و بهبود شرایط خاک دارند و میزان تأثیر آنها توسط شاخص­های اکولوژیک مختلف قابل برآورد است. باغ گیاه­شناسی ملی ایران به­وسعت 145 هکتار واقع در غرب تهران با دارابودن کلکسیون­های مختلف گیاهی بومی و غیربومی از جمله مهمترین فضاهای سبز شهر تهران محسوب می­شود. قطعه خزر باغ گیاه­شناسی ملی ایران به­وسعت حدود 8 هکتار از مهم­ترین کلکسیون­های جنگلی و بومی این باغ بشمار می­آید که طی سالیان گذشته گونه­های مختلف چوبی و علفی جنگل­های شمال در آن کاشته شده و نگهداری می­شوند. این تحقیق با هدف برآورد زی­توده و شاخص سطح برگ گونه­های درختی شاخص این کلکسیون به­نام­های بلندمازو (Quercus castaneifolia)، ممرز (Carpinus betulus) و پلت (Acer velutinum) انجام شد. برای تعیین شاخص­های اکولوژیک موردمطالعه از روش مستقیم جمع­آوری برگ از تاج درختان استفاده شد. ابتدا با استفاده از روش نمونه­برداری طبقه­ای- تصادفی از هر گونه 15 پایه انتخاب، شماره­گذاری و فاکتورهای کمی موردنظر اندازه­گیری شدند. برای هر درخت برگ­های یک چهارم تاج جمع­آوری، توزین (وزن تر) و پس از طی مراحل خشک کردن در آزمایشگاه، وزن خشک آنها محاسبه و به کل درخت تعمیم داده شد. برای محاسبه شاخص سطح برگ نیز از روش وزنی استفاده شد و پس از اندازه­گیری سطح 100 عدد برگ از هر گونه با استفاده از دستگاه سطح برگ­سنج و تعیین وزن خشک آنها، سطح ویژه برگ­ها محاسبه و با توجه به مقدار زی­توده برگ محاسبه شده، شاخص سطح برگ بدست آمد. براساس نتایج بدست­آمده، میانگین زی­توده برگ بلندمازو، ممرز و پلت به­ترتیب 51/6، 96/4 و 09/5 کیلوگرم، میانگین سطح ویژه برگ آنها به­ترتیب 1/151، 6/234 و 8/171 سانتی­متر مربع بر گرم و متوسط شاخص سطح برگ گونه­های مذکور به­ترتیب 16/4، 41/6 و 28/5 برآورد شد.

باغ گیاهشناسی ملی ایران، بلندمازو ، پلت، زی توده برگ، شاخص سطح برگ، ممرز