رضا خسروانیان - کارشناس ارشد باستان شناسی، گرایش تاریخی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
سمیه خسروانیان - کارشناس ارشد تربیت بدنی، گرایش فیزیولو ژی ورزشی_تغذیه ورزش، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد، یزد، ا یران

هنرهای تزئینی عبارتی جا افتاده برای شماری از هنرها و صنعت ها، برای ساخت آثار زینتی یا کاربردیاست که دامنه وسیعی از مواد از جمله سرامیک، چوب، شیشه، فلز، منسوجات و غیره را شامل می شوند.این حوزه، سرامیک ها (سفالینه ها، ظروف چینی، و غیره)، شیشه آلات، مبلمان، اثاث خانه، و طراحیداخلی (اما معمولا نه معماری) را شامل می شود. میل به زیبایی یک ی از ویژگیهای خاص انسان است کهاز ابتدای وجود او در زمین شروع به تزیین محل زندگی خود کرده است. این زیبایی نه به مفهوم تزیینبه شکل امروزی بلکه با هدف چیره شدن بر طبیعت قدرتمندتر از خود و به مفهوم آیین های مذهبیدوران خویش که به وفور در غارهای ماقبل تاریخ دیده شده است بود. بعد از تحول بشریت و شناختمحیط اطراف خود تزیینات بر ای قدرت نمایی تمدن های مجاور خویش در معماری به کار رفت.مجسمه های غول آسا و نقش برجسته هایی با مضامین اساطیری که هنوز متاثر از دوران قبل خود است رامشاهده میکنیم. بعد ایجاد اد یان در فرهنگ ها و کشورهای مختلف در مضمون و شکل تزیینات نیزتغییر حاصل شد، که این تزیینات متاثر از مذهب و فرهنگ هر کشور بوده است. از ویژگی های هنر ایراندر دوران باستان، توجه به زیبایی، استیلیزه و ساده و هندسی شدن نقوش، پیوند نزدیک به زندگی،پیوستگی انواع هنرها باهم، و سبک تزیینی آن بوده است. هنر تز یینی ایران در نهایت وضوح و شدتتاثیر بوده، چنانکه می توان آن را «هنر نقش مطلق» خواند، یعنی هنری که می تواند مانند موسیقی و معماری تلقی شود و فارغ از زمان و مکان و محتوا تاثیرگذار باشد. دوران ساسانی، دوره اوج هنر باستانیایران بود. کشورگشایی ها، روابط تجاری و سیاسی، رواج آیین مهر پرستی در خارج از مرزهای ایران و تااروپا، همه سبب اشاعه و گسترش هنر ایران و تاثیر بر کشورهای دیگر شدند. به کارگیری هنرمندانایرانی توسط اعراب بعد از ظهور اسلام و گسترش این دین در سرزمین های بسیار، عامل دیگری در بردنهنر ایرانی به آن مناطق شد. اشکال و نمادهای هنر باستانی ایران یا در فرهنگ و ادیان و آیین های دیگرادغام شد، یا به وام گرفته شد و انطباق یافت، یا تغییر مصداق داده و یا مورد تقلید قرار گرفتند.

تزیین، نماد، مهر پرستی، تداوم نمادها