زهرا خسروی دستگردی - استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، واحد همدان، دانشگاه آزاداسلامی، همدان، ایران
علی ناصری کریموند - کارشناس ارشد زبانشناسی همگانی

فعل که مهم ترین عضو تمام زبان های دنیااست (همگانی های زبان)، در دستگاه تطابق دستوری (تطابق فعل و نهاد...) جایگاه ویژه ایدارد. شباهت و تفاوت های موجود در افعال زبان های گوناگون منجر به کشف همگانی های زبان" و "رده شنا سی زبان" شده است.برخی، مطالعات دستوری- نحوی را اصل می دانند. حال آنکه "برخی از معیارهای جغرافیایی یا وراثتی ریشه شناختی در دسته بندیبهره می برند. ماهیت انحصاری زبان ها موجب شده نتوان قواعد، مقوله بندی و تعاریف یک زبان را به دیگر زبان ها تعمیم داد اما باید بههمگانی های زبان و یافته های رده شناسی توجه ویژه داشت.در این مقاله به پرسش های زیر پاسخ داده می شود : ریشه افعال بختیاریچند نوع است؟ شیوه ساخت ماده های ماضی و مضارع بختیاری چگونه است؟ تکواژهای ماده ساز در بختیاری چند نوع است؟ ساختمصددر در بختیاری چگونه است؟ آیا از دیگر انواع کلمات (اسم،قید، صفت...) در بختیاری فعل ساخته می شود؟ آیا توجیهی برایشکل گیری افعال استثنایی وجود دارد؟ آیا برای بختیاری مانند فارسی (ت، د) گسترد، اد، ید، ست، یست (نگریست)،-فت (پذیرفت)...( تعدد تکواژهای ماضی ساز متصور است؟ افعال دو ریشه ای در بختیاری چگونه است؟ نتایج تحقیق که به شیوهتوصیفی –تحلیلی و بر پایه روش اسنادی است، نشانگر و ضعیت انواع ریشه (خنثی، لازم، متعدی،...)، کارکردهای متفاوت تکواژ (فرمول در متن اصلی مقاله) اصلی، لازم ساز mandan مضارع ساز band، متهددی ساز kandan ,sondan شیوه ساخت، قواعد واج آرایی ویژه دستگاه فعل و... است.

توصیف فعل، انواع ریشه، تکواژهای ماده ساز، انواع و کارکردهای n .