نمود مطربان، آلات و عناصر طرب در شعر حافظ شیرازی
عنوان مقاله: نمود مطربان، آلات و عناصر طرب در شعر حافظ شیرازی
شناسه ملی مقاله: JR_CHIST-13-51_006
منتشر شده در در سال 1401
شناسه ملی مقاله: JR_CHIST-13-51_006
منتشر شده در در سال 1401
مشخصات نویسندگان مقاله:
محمد کشاورز بیضایی - Tabriz University
خلاصه مقاله:
محمد کشاورز بیضایی - Tabriz University
نمود مطربان، آلات و عناصر طرب در شعر حافظ شیرازی
محمد کشاورز (بیضایی)[۱]
چکیده
در تاریخ ایران باستان، مطربان با نام هایی همچون گوسان، خنیاگر و رامشگر، جایگاه اجتماعی و فرهنگی قابل ذکری داشتهاند. با آمدن اسلام، دامنه حضور و نفوذ آنان به تاریخ ایران بعد از اسلام و متون ادبی و تاریخی این دوره کشانده شد. دیوان حافظ از نمودهای بارز تجلی این صنف و عناصر و آلات طرب آنان به شمار می رود. چرایی و چگونگی نمود مطربان در دیوان حافظ، موضوع تازه و در خور بررسیای است که تبیین ابعاد و زوایای آن، پژوهشی مستقل میطلبد. این جستار با روشی توصیفی تحلیلی درصدد پاسخ گویی به این سوالهاست که مطربان و آلات و عناصر طرب، چگونه در شعر حافظ متجلی شده اند و علل و چرایی نمود آنان در شعر وی چه بوده است؟ یافته ها نشان می دهد که در شعر حافظ مطربان با نام هایی همچون مغنی و مطرب نمود یافتهاند و آلات و عناصر طرب همانند صراحی، دف، چنگ، رباب، می و... با بسامد بالا و به منظور ارائه و خلق تصاویر و مضامین عاشقانه، عارفانه و تعلیمی، بازتولید و تکثیر شده اند. زمینه های مساعد سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شیراز عصر حافظ، نقش مثبت و اثرگذار مطربان در تزریق شادی به مردمان، ارتباط تنگاتنگ شعر با موسیقی و آواز، علاقه حافظ به آواز و شاید تبحر وی در این رشته، ناپایداری حال جهان و غنیمت دانستن فرصت و نیز شناخت بالای حافظ از صنف مطربان و ادوات موسیقی، از عوامل و چرایی نمود مطربان در دیوان وی به گونه ای بسیط و گسترده بوده است.
واژه های کلیدی: مطربان، آلات و عناصر طرب، موسیقی، آواز، دیوان حافظ شیرازی.
[۱]. استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه علوم پزشکی بوشهر mkeshavarz_۵۹@yahoo.com
تاریخ دریافت : ۲۶/۸/۱۴۰۰- تاریخ تایید : ۳۰/۱/۱۴۰۱
کلمات کلیدی: Social class, Motarban, Phenayi, Divan of Hafez Shirazi., طبقه اجتماعی, مطربان, پیدایی, دیوان حافظ شیرازی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1481187/