وحید صادقی - دانشیار زبان شناسی، گروه مترجمی زبان انگلیسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران
سولماز محمودی - استادیار زبان شناسی گروه ادبیات و زبان های شرقی، دانشکده ادبیات، دانشگاه استانبول، استانبول – ترکیه.

پژوهش حاضر[۱] با استفاده از یک پیکره زبانی وسیع، الگوهای واج آرایی نظام آوایی زبان ترکی را بررسی کرده است. برای این منظور، در یک مطالعه آماری توزیع طبقات مختلف همخوان‎های ترکی در جایگاه‎های آغازه و پایانه هجا و همچنین آرایش این طبقات در خوشه های همخوانی واقع در پایانه هجا در cvcc و مرز هجا در c.c بررسی شد. نتایج نشان داده است که همخوان های انفجاری و سایشی در جایگاه آغازه تمامی واکه ها فراوانی بیشینه دارند که این الگوی توزیعی با سلسله مراتب محدودیت های *ONSET/X براساس مقیاس رسایی سلکرک هماهنگ است. درمقابل، نتایج مربوط به واج آرایی هجا برحسب عناصر ساختی پایانه در هجاهای cvc و cvcc نشان داد که همخوا ن های رسا نسبت به همخوان های انفجاری به هسته نزدیک‎تر هستند که این با پیش بینی های نظام سلسله مراتبی خانواده محدودیت های CODA/X* مغایر است؛ یافته‎های آماری مربوط به خوشه های همخوانی واقع در پایانه هجا در cvcc نشان داد که خوشه روان-انفجاری فعال‎ترین خوشه همخوانی پایانی است؛ بنابراین، توزیع واج ها براساس عناصر ساختی پایانی در cvcc توزیعی مطابق با اصل توالی رسایی با حداقل نشان‎داری واج آرایی است؛ اما خوشه های همخوانی واقع در مرز هجا، برخلاف خوشه های پایانی، انواع مختلف همنشینی‎های واجی شامل دو عضو با طبقه طبیعی یکسان و یا دو عضو همانند را در بر می گیرد.   ۱. نوشتار پیش رو با حمایت صندوق حمایت از پژوهش‎گران و فناوران کشور تحت قرارداد طرح پژوهشی «بررسی نظام آوایی زبان ترکی» با شماره ۹۷۰۱۸۵۴۵ انجام شده است.

ساخت هجا, نشان‎داری, رسایی, محدودیت واج آرایی, آغازه, پایانه