مریم رفیعی آتانی - دانشجوی بنیاد ایرانشناسی
پوران طاحونی - استادیار و عضو هیئت علمی بنیاد ایرانشناسی

جهان ایرانی در برگیرنده مجموعه­ای از اقوام، آداب و رسوم، ادبیات و تاریخ است که گستره جغرافیایی وسیعی را در بر می­گیرد. از قرن هجدهم با حضور استعمارگران غربی در شرق، این پهنه نیز تحت تاثیر تغییرات بنیادی در فرهنگ آن قرار گرفت در نتیجه خودآگاهی فرهنگی میان ملل مختلف جهان ایرانی با هویت ملی پیوند یافت. از این رو اندیشمندان ایرانی اگرچه از بایگانی شرق­شناسی وام گرفتند ولی در انتخاب گزاره­های خود متاثر از وقایع جامعه خویش بودند. در این پژوهش با کمک روش دیرینه­شناسی روند شکل­گیری دانش ایران­شناسی بررسی می­شود. نتایج تحقیق نشان داد: دانش ایران­شناسی اگرچه خودآگاهی فرهنگی ایرانیان را با کمک ابزارهایی مانند انتشارات و آموزش تقویت کرد ولی با پرداختن به موضوع شناخت ایران ملی، فرهنگ را در راستای ملیت به کار گرفت و ایرانیان در قرن بیستم تاریخ مشترک و زبان فارسی را در راستای هویت ملی بازتولید کردند.

کلیدواژگان: ایران شناسی, جهان ایرانی, ملی گرایی, دولت – ملت