امید قربانخانی - دکترای تفسیر تطبیقی از دانشگاه قم، طلبه حوزه علمیه قم
محسن رفعت - عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه حضرت معصومه؟عها؟،
سید محمود طیب حسینی - عضو هیئت علمی گروه قرآن پژوهی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

از جمله اموری که روابط اجتماعی سالم را تهدید می کند، حاکمیت فرهنگ تفاخر بر این روابط است. رفتارهای فخرفروشانه که در هر عصر و فرهنگی با جلوه های متفاوتی ظاهر می شوند، در جوامع امروزین با رشد مادی گرایی، تنوع و تکثر بی سابقه ای یافته اند. نظر به آن که جامعه عصر نزول نیز مبتلا به این رذیله اخلاقی _ اجتماعی بوده و در پرتوی معارف قرآن توانسته مدار روابط اجتماعی را از خودبرتربینی، تفوق طلبی و فخرفروشی به تواضع، فروتنی و مساوات تغییر دهد، پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی _ تحلیلی به بررسی راهکارهای درمان تفاخر از منظر قرآن کریم پرداخته است و با توجه به آن که خاستگاه تمام کنش های رفتاری انسان، بینش ها و نگرش های او می باشد، راهکارهای مزبور را در حوزه بینش بررسی کرده است. همچنین به جهت جایگاه علمی و رویکرد تربیتی _ اجتماعی تفسیر المیزان، آرای علامه طباطبائی را در مطالعه محور قرار داده است. براساس یافته های پژوهش قرآن نگرش انسان را در سه محور؛ نسبت به خدا، نسبت به خود و نسبت به خلقت اصلاح نموده است. قرآن با معرفی خداوند به عنوان منشا حقیقی قدرت، مکنت و عزت، انسان را از اتکا و مباهات به امکاناتش منصرف می کند. همچنین با تنبه انسان نسبت به کرامت ها و ضعف هایش از یک طرف او را از دلبستگی به امور مادی رهانیده و از طرف دیگر از تکبرورزی محفوظ می دارد. در جهان بینی قرآن ارزش حقیقی نه برخورداری مادی بلکه ایمان و عمل صالح دانسته شده و زندگی دنیا تنها یک بازی با نقش ها و امکانات موقت است. بهره مندی های دنیا از منظر قرآن تنها مایه امتحان الهی هستند؛ لذا از ارزش ذاتی برخوردار نیستند.

تفاخر, فخرفروشی, راهکاربینشی, قرآن, علامه طباطبائی