محمد کاظم شاکر - . استاد دانشگاه قم
سید محمد موسوی مقدم - استادیار پردیس فارابی دانشگاه تهران

خاورشناسان را می توان در مورد تحلیل وحی و نبوت به دو دسته تقسیم کرد: گروهی که صرفا نگاهی پدیدار شناسانه به وحی دارند؛ از این رو، تحلیل های ایشان بر محور عوامل جامعه شناختی و تا حدودی روان شناختی عصر پیدایش نبوت مبتنی است و گروهی که به خدا و غیب معتقدند و همراه با این محورهای زمینی و انسانی، نگاهی نیز به انگیزش های درونی دارند که از آسمان هدایت می شود. البته همه خاورشناسان خدا باور چنین نگاهی به نبوت پیامبر اکرم ندارند. بلکه نگاه برخی از آنها در خصوص پیامبر اسلام نگاه از نوع نخست است. ویلیام مونتگمری وات را می توان از خاورشناسانی دانست که دیدگاه پدیدارشناسانه رایج در مغرب زمین نسبت به وحی و نبوت را با دیدگاهی الهیاتی که بیشتر نیز برخاسته از الهیات مسیحی است به هم پیوند زده است. نوشتار حاضر، نخست اهم پارادیم های پدیدارشناسانه را که در سخنان وات در مورد وحی و نبوت بازتاب یافته، حکایت کرده و در بخش دوم به نقد آنها پرداخته است.

پیامبر اسلام, وحی, نبوت, خاورشناسان, ویلیام مونتگمری وات