عابدین مومنی - دانشیار دانشکده الهیات دانشگاه تهران (abedinmomeni@ut.ac.ir).
محمدابراهیم کلباسی - دانشجوی دکتری مبانی فقه و حقوق اسلامی دانشگاه مذاهب اسلامی (نویسنده مسئول) (mekalbasi@gmail.com).

تربیت از مهم ترین دستورهای خداوند متعال به بندگان است و وظیفه اصلی والدین نسبت به فرزندان شان محسوب می شود. اما در متون فقهی، کمتر اثری از آن دیده می شود و تنها در لابه لای مباحث ولایت و حضانت به اختصار مطرح شده است. در حالی که به تفصیل در منابع فقهی (قرآن و سنت) از آن یاد شده است؛ مثلا در آیاتی مانند آیه «وقایه» و آیه «امر به صلوه» و نیز در روایات مختلفی به مفهوم تربیت اشاره شده و وجوب تربیت بر همه افراد جامعه به نحو عام و والدین و نزدیکان و حاکم به نحو خاص، بار شده است. بنابراین آنان مامور تربیت دیگران به خصوص اطفال و نوجوانان هستند. در این نوشتار پنج دلیل اصلی بر وجوب تربیت اشخاص بالغ و غیر بالغ اقامه شده است تا مشخص شود که تربیت مطلبی مستقل است و شعبه ای از ولایت نیست، تا مسئول تربیت فرزند، تنها پدر باشد و مادر بدون نقش بماند و بر شعبه ای از حضانت نیز نیست، تا با بلوغ پایان بیابد.

فقه, تربیت, ولایت, حضانت, والدین, اطفال, نوجوانان