آرزو تقی پور - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علو
سالار رضاپور - استادیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه

کشت محصولات زراعی طولانی مدت ممکن است تغییرات قابل توجهی را در خصوصیات خاک ایجاد کند. در این تحقیق به منظور مطالعه اثر کشت طولانی مدت آفتابگردان بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تعداد 40 نمونه خاک سطحی (0-30 cm ) از خاکهای زراعی و غیرزراعی همجوار که متعلق به 10 سری خاک هستند در منطقه خوی مورد مطالعه و نمونه برداری قرار گرفت. خاکهای این منطقه بیش از پنج دهه است که زیر کشت متمرکز آفتابگردان همراه با آبیاری غرقابی و استعمال کودهای شیمیایی قرار دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که تحت تاثیر کشت طولانی مدت آفتابگردان میزان رس و سیلت به ترتیب در دامنه 2 تا 9٪ و 1 تا 5٪ برای اکثر خاکها افزایش یافته است در حالی که میزان شن در دامنه 1 تا 9٪ کاهش یافته است. نسبت به خاک غیرزراعیpH و EC به ترتیب در اکثر خاکهای زراعی در دامنه تا 38/0واحد و 1/0 تا 68/0 افزایش نشان داد. کشت طولانی مدت آفتابگردان برای اکثر سری خاکهای مطالعه شده روندی کاهشی در دامنه 1/0 تا 6/0درصدرا نشان داد. رفتار کاتیونهای محلول تبادلی)کلسیم، منیزیم و سدیم( همانند رفتار EC بود، بدین ترتیب که نسبت به خاکهای غیرزراعی میزان این کاتیونهای محلول تحت تاثیر کشت آفتابگردان روندی افزایشی نشان دادند. بطورکلی میتوان چنین بیان کرد که کشت طولانی مدت آفتابگردان ضمن تسریع فرآیند هوادیدگی باعث افزایش میزان شن و رس به همراه کاتیونهای محلول شده و هدایت الکتریکی خاک را افزایش داده است هرچند که افزایش کاتیونهای محلول و EC میتواند تحت تاثیر کیفیت آب مصرفی در آبیاری هم باشد.

آفتابگردان، خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاک، خاک زراعی، خاک غیرزراعی