بررسی اثر بقایای گیاهی و کود شیمیایی بر جذب نیتروژن، عملکرد گندم و مواد آلی خاک در شرایط اهواز*

کشاورزی پایدار به کیفیت و مواد آلی خاک توجه دارد و بقایای گیاهی یکی از منابع مهم مواد آلی خاک به شمار می رود. نیتروژن یکی از عناصر مهم در تولید گندم است. در این آزمایش اثر مقادیر مختلف کاه گندم و سطوح کود نیتروژن بر عملکرد دانه، جذب نیتروژن و مواد آلی خاک بررسی گردید. آزمایش در دو سال ۱۳۸۱ و ۱۳۸۲ در شرایط آب و هوایی اهواز انجام شد. تیمارهای آزمایش درکرت های خرد شده و طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار قرار داشتند. عامل اصلی شامل هشت تیمار: a۱=کاه گندم + کلزا به عنوان کود سبز،a۲ = یک سوم کاه گندم + جو به عنوان کود سبز، a۳=کاه گندم، a۴= یک سوم کاه گندم، a۵=کاه گندم + جو به عنوان کود سبز، a۶=سوزاندن بقایای گندم، a۷= یک سوم کاه گندم +کلزا به عنوان کود سبز، a۸= بدون بقایای گندم بود. عامل فرعی کود شیمیایی به صورت b۱ =کود برای حداکثر تولید، b۲ = تولید متوسط و b۳ = حداقل کود بودند. نتایج تجزیه مرکب داده ها در دو سال آزمایش نشان داد که بقایای گیاهی بر مواد آلی خاک اثر معنی داری داشته است؛ بیشترین مقدار آن ۷۹۸/۰ در صد متعلق به تیمار a۱ و کمترین آن با ۶۳۲/۰ در صد در تیمار a۶ بود. اختلاف مقدار نیتروژن خاک قبل از کود سرک در تیمارها و اثرات متقابل آن ها در هر سال معنی دار نبود. مقایسه میانگین ها در اثر متقابل دو عامل نشان داد که تیمارهای a۱b۱ ، a۳b۲، a۴b۱، a۴b۲، a۶b۲، a۷b۱ و a۷b۲ به ترتیب با میانگین دو ساله عملکرد دانه ۲۱۵/۵ ، ۸۶۸/۴ ، ۱۳۸/۵، ۰۶/۵ ، ۸۹۵/۴ ، ۷۱۹/۵ و ۰۱۱/۵ کیلوگرم در هکتار در گروه اول قرار گرفتند.

Keywords:

Wheat grain yield , Plant residue , Straw burning , Organic matter , Fertilizer , گندم , بقایای گیاهی , سوزاندن بقایا , مواد آلی , کود شیمیائی.