علی ایزدی دربندی
علی محمد شکیب

ترشک Rumex acetosa L.)) یک گونه دوپایه و چند ساله از خانواده Polygonaceae است که به عنوان یک گیاه مدل در مطالعات ژنتیک مولکولی تعیین جنسیت به کار می رود. در این تحقیق به منظور دستیابی به مناسب ترین نوع ریزنمونه و محیط کشت برای باززایی این گیاه، ریزنمونه های برگ، دمبرگ، لپه، محور زیر لپه و ریشه بر روی محیط MS حاوی ویتامین ها با دو درصد ساکارز و ۸/۰ درصد آگار و ترکیبات متفاوت هورمونی کشت شدند. اکسین های ایندول ۳- استیک اسید(IAA) ، آلفا-نفتالین استیک اسید(NAA) و سیتوکینین های زآتین (Zeatin) ، ۶-بنزیل آمینو پورین(BAP) ، تیدیازارون (TDZ) و کینتین Kin) ) و نیز جیبرلیک اسید(GA۳) همراه باBAP وIAA به محیط های کشت اضافه گردید. آزمایش ها به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد. کالوس دهی و باززایی کالوس های حاصل از ریزنمونه های کشت شده ارزیابی شدند. مناسب ترین نوع ریزنمونه و محیط کشت به ترتیب برگ و محیط موراشیگ و اسکوگMS)) حاوی ۷۵/۰ میلیگرم در لیتر IAA و ۵/۱ میلیگرم در لیترBAP تعیین گردید. میزان کالوس دهی و باززایی از ریزنمونه برگ در این محیط کشت به ترتیب ۱۰۰ و۸۱ درصد ثبت گردید. نمونه های باززایی شده از ریزنمونه برگ در این محیط دارای چندین نوساقه Proliferation)) بودند. مطالعات بافت شناسی نشان داد که ایجاد سلول های فعال و متراکم از بخش های مرکزی کالوس و گسترش آن ها به سمت حاشیه آن با تشکیل آغازی های منفرد یا متجمع منشا باززایی نوساقه است. نتایج حاصل ارایه گر روشی نوین، ساده، کوتاه و در عین حال کارآمد در باززایی این گیاه مدل جهت مطالعات ژنتیکی وانتقال ژن است.

Sorrel (Rumex acetosa L), Explant, Callus induction, Regeneration, Media, Plantlet, ترشک (L. Rumex acetosa), ریزنمونه, کالوس دهی, باززایی.