محمدحسین فتوکیان
علیرضا طالعی
بهزاد قره یاضی
کاظم پوستینی
علی اکبر شاه نجات بوشهری

برنج به شوری نسبتآ حساس بوده و شوری رشد گیاه را در مراحل مختلف از جوانه زنی تا رسیدن کامل به درجات مختلف تحت تاثیر قرار می‎دهد. تحمل به شوری یک صفت پیچیده ژنتیکی و فیزیولوژیکی و دارای توارث کمی است. گزینش برای تحمل به شوری به کمک نشانگرهای مولکولی، پیشرفت اصلاح را از طریق افزایش کارآیی گزینش سرعت می‎بخشد. به منظور مکان‎یابی QTLهای مرتبط با تحمل به شوری و تعیین سهم هر QTL در تنوع فنوتیپی صفت مربوطه، ۶۳ لاین BC۲F۵ که از تلاقی IR۶۴ به عنوان والد دوره‎ای و طارم مولایی به عنوان والد دهنده به دست آمده بودند در موسسه بین‎المللی تحقیقات برنج در فیلیپین مورد مطالعه قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه برای بررسی فنوتیپی عبارت بودند از: غلظت سدیم و پتاسیم در ریشه و ساقه، وزن تر و خشک ریشه و اندام هوایی، و نسبت سدیم به پتاسیم در ریشه و اندام هوایی. بررسی چندشکلی در والدین با ۲۳۵ نشانگر ریزماهواره که کل ژنوم برنج را به طور یکنواخت پوشش می دادند هم در ژل آگاروز و هم در ژل پلی آکریل آمید انجام گرفت که در نهایت ۱۱۴ نشانگر چندشکلی کاملآ واضح نشان دادند و برای بررسی ژنوتیپی جمعیت مورد مطالعه استفاده گردیدند. طول نقشه کروموزمی مورد استفاده ۶/۱۶۹۲ سانتی‎مورگان با متوسط فاصله ۳/۱۶ سانتی‎مورگان بین دو نشانگر مجاور بود. برای همه صفات تفکیک متجاوز مثبت یا منفی مشاهده گردید. غلظت سدیم و غلظت پتاسیم در ریشه و اندام هوایی دارای ارتباط معنی‎دار با یکدیگر بودند. برای صفات پتاسیم اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی و ریشه، نسبت سدیم به پتاسیم در ریشه و اندام هوایی QTLهایی به دست آمدند که دارای اثرات افزایشی بودند. برای نسبت سدیم به پتاسیم ریشه در همه کروموزم‎ها به استثنای کروموزم ۹، QTL مشاهده شد. در این تحقیق فقط QTLهای باLOD بزرگتراز ۴ که به وسیله هر دو روش IM و CIM مورد تایید قرار گرفتند بحث می شوند.

Rice (Oryza sativa L.), Salinity tolerance, Microsatellite, QTL, Na:K ratio, Transgressive segregation., برنج, تحمل به شوری, ریزماهواره, QTL