محمدعلی عبداللهی - استادیار دانشگاه تهران (پردیس قم)

نظریه افعال گفتاری(Theory of Speech Acts)  نظریه ای فلسفی است که جان لنگشاو استین استاد فلسفه اخلاق دانشگاه آکسفورد در سال ۱۹۶۲ عرضه کرد و پس از او شاگردش جان سرل، فلیسوف ذهن و زبان معاصر در کتابی با عنوان افعال گفتاری آن را بسط و توسعه داد. هدف این نظریه ارائه تحلیل جامعی از نحوه ارتباط زبان با عالم خارج است  و در نهایت، به این پرسش اساسی و مهم در حوزه فلسفه زبان پاسخ می گوید که چگونه می توان از یک سلسله پدیده های طبیعی نه چندان پیچیده ای چون خروج اصوات از دهان یا ایجاد علائم و نشانه ها بر کاغذ به یک سلسله اوصاف معناشناختی عجیب چون معناداری، بی معنایی، صدق ، حکایت، حمل ، ارتباط با عالم خارج، دست یافت؟ اهمیت این نظریه از آن جهت است که شاید نخستین تلاش جانانه ای است که پس از حمله ویران گر ویتگنشتاین به هر گونه نظریه پردازی در فلسفه، صورت می گیرد و تا حدودی نیز موفق است. فیلسوفان اکنون پس از گذشت چهل سال از طرح این نظریه هنوز به استخراج لوازم و نتایج آن مشغول اند.  

افعال گفتاری, افعال مضمون در گفتار, معنا, محتوای قضیه ای, قواعد, واقعیت های نهادی