محمد حسن بیگلوئی
محمدحسین اسیمی
علیرضا جبارزاده

به منظور بررسی تاثیر آبیاری تکمیلی بر عملکرد و اجزای عملکرد توتون گرمخانه ای رقم ویرجینیا ای یک (VE۱)، آزمایشی در سال های زراعی ۱۳۸۴-۱۳۸۳ و ۱۳۸۵-۱۳۸۴ در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات توتون رشت در قالب طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با چهار تیمار و سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارها عبارت بودند از کشت بدون آبیاری تکمیلی (SI۰)، آبیاری تکمیلی تا انتهای مرحله غنچه دهی (SI۱)، آبیاری تکمیلی تا انتهای مرحله گل دهی (SI۲) و آبیاری کامل (SI۳). مقدار آب در هر نوبت آبیاری براساس ظرفیت نگهداری رطوبتی خاک و حداکثر کمبود رطوبت مجاز (MAD) تعیین گردید. ظرفیت رطوبتی خاک با استفاده از دستگاه صفحه فشاری (Pressure plate) و زمان آبیاری با استفاده از دستگاه تانیومتر تعیین شد و در هر نوبت آبیاری خاک تا حد ظرفیت زراعی آبیاری گردید. محصول توتون در شش چین برداشت شد. در مرحله گل دهی کامل، صفات کمی گیاه از جمله طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ ها، ارتفاع بوته و شاخص سطح برگ و بعد از برداشت، عملکرد برگ تر و خشک و همچنین صفات کیفی از جمله درصد قند و درصد نیکوتین اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد که کلیه صفات مورد بررسی غیر از تعداد برگ ها در بوته تحت تاثیر آبیاری قرار گرفتند و بین افزایش مقدار آب آبیاری با صفات مذکور همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. اثر سال به غیر از عملکرد برگ خشک در بقیه صفات مورد بررسی معنی دار نبود، بطوری که در سال اول آزمایش توزیع نا مناسب بارش در مرحله بعد از نشا کاری موجب استقرار ضعیف تر بوته ها شد و عملکرد برگ خشک نسبت به سال دوم کمتر بود. میانگین عملکرد برگ خشک در تیمار (SI۳)، (SI۲)، (SI۱) و (SI۰) به ترتیب ۸۰/۲۰۹۶، ۰۰/۲۱۷۰، ۰۰/۱۹۷۴ و ۰۰/۱۳۰۲ کیلوگرم در هکتار بود. شاخص بهره وری آب از نظر عملکرد برگ خشک و سود ناخالص در هر دو سال در تیمار آبیاری تکمیلی تا پایان مرحله غنچه دهی (SI۱) نسبت به سایر تیمارهای آبیاری برتری داشت. بنابراین اعمال آبیاری تکمیلی مناسب در افزایش عملکرد کمی و کیفی توتون در مقایسه با شرایط بدون آبیاری و برای استفاده بهینه از منابع آب منطقه یک امر اجتناب ناپذیر است.

Non irrigated, Supplemental irrigation, Tobacco, Yield and yield components, آبیاری تکمیلی, عملکرد, اجزای عملکرد, توتون, شرایط دیم.