مهناز قائدر رحمت
رجب چوکان
براتعلی سیاسر
مجید زمانی

به منظور مطالعه ژنتیکی مقاومت به سیاهک معمولی (Common smut) در ذرت، دو لاین مقاوم K۱۲۶۴/۱ و K۴۷/۲-۲-۲۱ و دو لاین حساس K۳۳۰۴/۱-۲ و K۴۷/۲-۲-۱-۳-۳-۱ به صورت K۳۳۰۴/۱ *K۱۲۶۴/۱ , K۳۳۰۴/۱-۲ * K۴۷/۲-۲-۲۱ و K۴۷/۲-۲-۱-۳-۳-۱ * K۱۲۶۴/۱ تلاقی داده شدند. نتاج F۱،F۲ ، BC۱ و BC۲ به همراه والدین در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در کرج کشت شدند. کلیه نسل ها توسط سوسپانسیون اسپوریدی سیاهک به طور مصنوعی آلوده شده و مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای ایجاد آلودگی ۱۰-۷ روز بعد از ظهور تارهای ابریشمی (Silking) با ایجاد زخم در نوک بلال (Tip injection) سه میلی لیتر از سوسپانسیون اسپوریدی قارچ به غلظت ۱۰۶ اسپوریدی در هر میلی لیتر توسط سرنگ تزریق شد. در زمان رسیدگی فیزیولوژیکی دانه ها، شدت بیماری براساس پیشرفت بیماری (شدت آلودگی در هر بلال) تعیین و با استفاده از روش تجزیه میانگین نسل های سه تلاقی فوق اثرات ژن در کنترل مقاومت به این بیماری مورد تجزیه ژنتیکی قرار گرفتند. مدل ساده افزایشی- غالبیت داده ها را تبیین نکرد. آزمون مقیاس مشترک نشان داد که مقاومت به سیاهک ذرت به وسیله اجزای افزایشی، غالبیت و اپیستازی به ویژه افزایشی× افزایشی، غالبیت× غالبیت و به میزان کمتری توسط اثر افزایشی × غالبیت کنترل می گردد. میانگین برآورد وراثت پذیری عمومی و خصوصی روی سه تلاقی به ترتیب ۳/۸۰ و ۳/۵۷ به دست آمد.

Maize, Common smut, Generation means analysis, Epistasis, Dominance, Additive, ذرت, سیاهک معمولی, تجزیه میانگین نسل ها, اپیستازی, غالبیت, افزایشی.