مجید زاهدی
بهروز ساری صراف
جاوید جامعی

در این مقاله به منظور شناسایی تغییرات زمانی- مکانی دمای شمال­غرب ایران از ۱۹ ایستگاه سینوپتیک منطقه که دارای دوره­ی آماری کامل­تری بوده­اند، استفاده شده است. ابتدا تغییرات فضایی دمای منطقه بر اساس شاخص­های مرکزی و پراکندگی آماری مورد مطالعه قرار گرفت و با استفاده از روش میانیابی TPSS[۱]  که کمترین خطای MAE[۲]  را داشته، اقدام به ترسیم منحنی­های همدما و ضریب تغییرات گردید. سپس بر اساس روش­های آماری به بررسی تغییرات زمانی دمای شمال­غرب پرداخته شد. علاوه بر استفاده از روش پارامتری رگرسیون خطی با توجه به ماهیت غیرخطی بودن عناصراقلیمی از روش ناپارامتری من-کندال (به عنوان روشی توزیع آزاد) بهره گرفته شده است. نتایج ماخوذه نشان می­دهد که شمال­غرب ایران در دوره­ی آماری مورد مطالعه منطقه­ی همگنی از لحاظ دمایی نبوده ومتوسط دمای سالانه باارتفاع رابطه­ی معکوس و معنی­داری داشته است. نتایج نشان می­دهد، دوره میانگین دمای سالیانه در بیشتر مناطق شمال­غرب به تدریج افزایش یافته است. از حیث تغییرات بارشی، نواحی سردتر و مرتفع­تر نظام بارشی متغیرتری را تجربه نموده­اند. اکثر مناطق شمال­غرب کشور با روند افزایشی دما مواجه بوده و این گرمایش از غرب به شرق بارزتراست. البته در نوار باریکی از غرب منطقه­ی مورد مطالعه روند کاهشی دما به­صورت معنی­دار اتفاق افتاده است. [۱]- Thin Plate Smoothing Spline(TPSS) [۲]-Mean Absolute Error

دما, تغییر اقلیم, آمارناپارامتری, آزمون من- کندال, شمال غرب ایران