آذر محمدی
محمدرضا بی همتا
محمود سلوکی
حمیدضا دری

به منظور بررسی رابطه بین برخی صفات کمی و کیفی موثر بر عملکرد دانه، ۱۵ ژنوتیپ لوبیا قرمز در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی کرج در سال ۱۳۸۳ کشت و پس از انجام یادداشت برداری های لازم تجزیه و تحلیل چند متغیره بر روی صفات مورد اندازه گیری انجام گرفت. تجزیه واریانس داده ها نشان داد که تنوع ژنتیکی بالایی برای صفات موردنظر در میان ژنوتیپ های لوبیا قرمز وجود داشت. در تجزیه رگرسیون گام به گام هفت صفت کمی وارد مدل شدند که در برگیرنده کمیت دانه و مرفولوژی بوته بودند. در میان این صفات وزن غلاف و طول میانگره با بالاترین ضرایب همبستگی به ترتیب دارای اثر مستقیم ۶۰۵/۱ و ۳۰۲/۱- بودند. در تجزیه عامل ها ۸۹ درصد تغییرات کل بوسیله هشت عامل توجیه شد که این عوامل به دو دسته عوامل اولیه شامل صفات کمی مرفولوژیکی و فیزیولوژیکی موثر بر عملکرد دانه و عوامل ثانویه دربرگیرنده صفات موثر بر کیفیت پخت دانه همچون قابلیت زودپزی و فرم بوته تقسیم شدند. در تجزیه خوشه ای پانزده ژنوتیپ به سه گروه متمایز تقسیم شدند. ژنوتیپ KS۳۱۱۶۹ دورترین قرابت را با بقیه ژنوتیپ ها داشت و پیش بینی می شود که تلاقی آن با ژنوتیپ های گروه اول بهترین دورگ ها را تولید و در نسل های در حال تفرق و تفکیک تنوع قابل توجهی را جهت انتخاب برای به نژادگر فراهم کند.

Red bean, Quantitative traits, Qualitative traits, Seed yield, Multivariate method, Cluster analysis., لوبیا قرمز, صفات کمی, صفات کیفی, عملکرد دانه, تجزیه چند متغیره, تجزیه خوشه ای.