اثر تنش شوری بر عملکرد دانه و صفات گیاهی لاین های نوترکیب خالص گندم نان

به منظور بررسی اثر تنش شوری بر عملکرد دانه و برخی صفات مورفوفیزیولوژیک، ۲۷۸ لاین نوترکیب خالص (RIL F۸) گندم نان، حاصل از تلاقی والدین بین Attila/Kauzحساس به شوری و Karchia متحمل به شوری به همراه والدین در قالب طرح آلفا لاتیس با ۲ تکرار در دو مکان (شاهد و تنش)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در سال زراعی ۱۳۸۷-۱۳۸۶ در دشت افضل در شمال غربی شهرستان اردکان در استان یزد انجام گرفت. آزمایش شاهد، در منطقه ای با هدایت الکتریکی آب و خاک در حدود ۲ دسی زیمنس بر متر و آزمایش تنش شوری در منطقه ای با هدایت الکتریکی آب ۱۷-۱۱ و خاک ۱۲-۱۰ دسی زیمنس بر متر اجرا شد. اطلاعات مربوط به ۱۲ صفت گیاهی یادداشت برداری و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که لاین ها از نظر کلیه صفات مورد ارزیابی اختلاف معنی داری داشتند که نشان دهنده تنوع ژنتیکی بین لاین ها بود. اثر متقابل لاین × مکان نیز برای اکثر صفات معنی دار بود و مشخص شد که واکنش لاین های مورد ارزیابی در برابر تنش شوری متفاوت و میزان کاهش در صفات مذکور معنی دار بود. کاهش میانگین تمام صفات مورد بررسی در آزمایش تنش در مقایسه با شاهد نشان داد که تنش شوری کلیه صفات رویشی و زایشی (خصوصا زایشی) گندم نان را تحت تاثیر قرار داد. عملکرد دانه در آزمایش شاهد دو برابر عملکرد دانه در آزمایش تنش و وزن زیست توده در آزمایش شاهد سه برابر وزن زیست توده در آزمایش تنش بود. با توجه به کاهش میانگین تعداد روز تا ظهور سنبله و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، به نظر می رسد که شوری ورود به مرحله زایشی و اتمام دوره رشد گندم نان را تسریع نمود. محاسبه ضرایب همبستگی صفات در آزمایش شاهد و تنش شوری نشان داد که وزن زیست توده و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی داری را با عملکرد دانه داشتند.

Keywords:

Bread wheat , Grain yield , Recombinant Inbred Lines and Salinity stress , تنش شوری , گندم نان , لاین های نوترکیب خالص , عملکرد دانه و هدایت الکتریکی.