رحمت الله بهرامی

پدیده حاشیه نشینی به مفهوم امروزین نخست در کشورهای صنعتی همراه با رشد شتابان شهرنشینی و افزایش میزان مهاجرت روستاییان به شهرها به وجود آمد و در کشورهای در حال توسعه نیز به دنبال برنامه های استعماری کشورهای صنعتی و نفوذ و اشاعه فرهنگ و تکنولوژی آنان در این کشورها شروع به رشد و توسعه نموده است. تاریخچه حاشیه نشینی در ایران به دهه ۱۳۴۰ شمسی بر می گردد. طی ۵۰ سال گذشته اغلب کلان شهرها و حتی شهرهای میانی با پدیده حاشیه نشینی مواجه بوده اند. مطالعه حاضر منطبق است بر شهر سنندج مرکز استان کردستان که مورد توجه مهاجرین روستایی و سایر نقاط شهری استان بوده است بطوریکه جمعیت شهری آن طی سه دهه گذشته به بیش از ۳ برابرافزایش یافته است. بنظر می رسد گسترش حاشیه نشینی در این ناحیه شهری در نتیجه فقدان کارکردهای خدماتی به نقاط روستایی بوده که عوارض آن در سیکل مهاجرت ها و گسترش حاشیه نشینی دیده می شود.از طرف دیگر نقش محدودیت های طبیعی مانند شیب، ارتفاع زیاد از سطح دریا نقاط روستایی و شرایط اقلیمی سرد و خشک منطقه در تشدید مهاجرتها موثر بوده است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی با رویکرد طبیعی و میدانی با استفاده روش کمی و کیفی (مصاحبه، مشاهده و پرسشنامه) مورد کند و کاو قرار گرفته است. همچنین از نرم افزار GIS در نمایش مناطق حاشیه نشین شده است. نتایج یافته ها نشان می دهد، مناطق حاشیه نشین شهر سنندج بیش از۴۲ درصد جمعیت شهری و۳۲/۱۳ درصد فضای مسکونی شهر را اشغال کرده اند. از نظر ناهنجاری (جرایم خلاف اخلاق مانند دزدی، جرم) ۵۶ درصد نزاع های دسته جمعی، ۶۴ درصد معتادان، ۳۰/۵۳ درصد و بیش از ۷۵ درصد دستفروشی ها و ۳۴ درصد جرایم جنسی از افراد حاشیه نشین هستند.

حاشیه نشینی، سنندج، امنیت اجتماعی، مهاجرت.