حسین شهبازی - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
محمدرضا بی همتا - دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
محمد نائب - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
فرخ درویش - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران

به منظور تعیین وراثت پذیری صفات مربوط به جوانه زنی گندم نان، یک تلاقی دی الل۸×۸ در سال ۱۳۸۶در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل انجام گرفت. بذرهای F۱ و F۲ حاصل درآزمون های جوانه زنی تحت تنش اسمزی و تنش خشکی اتمسفری قرار گرفته و شاخصهای سرعت جوانه زنی، صفات گیاهچه‎ای و جبران جوانه زنی بعد از تنش خشکی اتمسفری مورد ارزیابی قرارگرفتند. برای بررسی روابط بین این صفات و مقاومت به خشکی، والدین تلاقی بعلاوه ۱۰ رقم دیگر در دو شرایط دیم وآبیاری در مزرعه کشت شده و شاخص های تحمل به خشکی محاسبه شدند. نتایج نشان داد که معیارهای مربوط به سرعت جوانه زنی در مجموع از وراثت پذیری خصوصی خوبی برخوردار بوده و همبستگی معنی داری با تحمل خشکی داشتند. از بین صفات گیاهچه‎ای طول کولئوپتیل در شرایط بدون تنش وراثت پذیری خصوصی بالا و روابط قوی با تحمل به خشکی نشان داد. تعداد ریشه نیز بعنوان صفتی با وراثت پذیری متوسط رابطه معنی داری با تحمل به خشکی داشت. نسبت طول ریشه چه به ساقه چه در شرایط تنش، علیرغم دارا بودن همبستگی بالا با تحمل به خشکی از وراثت پذیری پایینی برخوردار بود. جبران جوانه زنی با تحمل به خشکی همبستگی منفی داشته و وراثت پذیری خصوصی پائینی داشت. نتایج نشان داد که می‎توان از صفات مربوط به جوانه زنی برای گزینش تحمل به خشکی در گندم استفاده کرد.

Bread wheat, Diallel cross, Drought, Germination and Heritability, جوانه زنی, جبران جوانه زنی, خشکی, دی الل, گندم نان و وراثت پذیری.