مکان یابی ژن های کنترل کننده صفات فنولوژیک گندم دوروم در شرایط تنش خشکی و بدون تنش با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره

به منظور شناسایی نشانگرهای ریزماهواره پیوسته با ژن (های) کنترل کننده صفات تعداد روز تا تشکیل سنبله، روز تا گرده افشانی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک در شرایط تنش خشکی و عدم تنش، جمعیتی شامل ۱۵۱ خانواده F۳ و F۴ حاصل از تلاقی ژنوتیپ های Oste-Gata (والد متحمل) و Massara-۱ (والد حساس) به خشکی، طی دو سال زراعی (۸۳- ۱۳۸۲) و در دو شرایط محیطی تنش خشکی و عدم تنش (مجموعا چهار شرایط محیطی) ارزیابی شدند. از میان ۲۰۰ نشانگر ریزماهواره برای ارزیابی والدین، ۳۰ نشانگر حالت چند شکلی داشتند که در کروموزوم های مختلف گندم دوروم به استثنای ۲A، ۴A و ۶B توزیع شده بودند. بر اساس روش تجزیه تک نشانگری، دو نشانگر Xgwm۱۴۸-۲B و Xwmc۴۰۵-۷A بیشترین ارتباط را با صفت روز تا تشکیل سنبله در هر دو شرایط تنش خشکی و عدم تنش نشان دادند، بطوری که نشانگر Xwmc۴۰۵ در حدود ۱۹ درصد از واریانس فنوتیپی این صفت را در شرایط تنش توجیه کرد. این نشانگر همچنین بیشترین درصد تغییرات صفت روز تا گرده افشانی را در هر دو شرایط محیطی تبیین کرد. در مورد صفت روز تا رسیدگی فیزیولوژیک، نشانگر Xcfa۲۱۱۴-۶A توانست درصد بالایی از واریانس فنوتیپی این صفت را در هر دو شرایط تنش خشکی و عدم تنش توجیه نماید. وجود نشانگرهای پیوسته مشترک برای صفات مختلف مورد مطالعه در این تحقیق با میزان همبستگی بین آنها همخوانی داشت. بر اساس روش مکان یابی فاصله ای مرکب، به ترتیب ۳، ۲ و ۲ QTL کوچک اثر برای صفات روز تا تشکیل سنبله، روز تا گرده افشانی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک شناسایی شدند که QTLهای صفات روز تا سنبله دهی و روز تا گرده افشانی به ترتیب روی کروموزوم های ۲B و ۳B، روز تا رسیدگی فیزیولوژیک روی کروموزوم های ۳B و ۵A قرار داشتند. QTLهای مذکور در مجموع حدود ۱۰ درصد از واریانس فنوتیپی صفات فنولوژیک را توجیه کردند.

Keywords:

Durum wheat , Moisture stress , Phenological traits , QTL and SSR Marker. , تنش خشکی , صفات فنولوژیک , گندم دوروم , نشانگرهای SSR , QTL.