سمر خیامیم - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند
رضا توکل افشاری - پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران
سید یعقوب صادقیان مطهر - موسسه ثبت و گواهی بذر و نهال
کاظم پوستینی - پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

این آزمایش با هدف ارزیابی اثر سطوح شوری بر صفات جوانه زنی بذر و به منظور غربال ژنوتیپ های چغندرقند به اجرا گذاشته شد. در آزمایش اول ۲۰ لاین و جمعیت چغندرقند در چهار سطح هدایت الکتریکی شاهد (آب منطقه با هدایت الکتریکی برابر با ۳ دسی زیمنس بر متر)، ۱۶، ۲۰ و ۲۴ دسی زیمنس بر متر از نظر تاثیر بر صفات مرتبط با جوانه زنی شامل درصد جوانه های طبیعی و جوانه های غیر طبیعی، طول ریشه چه و ساقه چه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار، با هم مقایسه شدند. در آزمایش دوم یک لاین حساس و یک لاین متحمل در دو نوع پرلیت (ریز و درشت) در گلخانه در معرض محلول غذایی با هدایت الکتریکی ۱۶ و ۲۰ دسی زیمنس بر متر با هم مقایسه شدند. در آزمایش سوم جوانه زنی ۱۹ لاین چغندرقند در دو شرایط شاهد و شوری (۱۶ دسی زیمنس بر متر) در گلخانه و در محیط کشت ماسه به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا" تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این سه آزمایش نشان داد که جوانه زنی بذر در شوری های ۱۶ و ۲۰ دسی زیمنس بر متر در آزمایشگاه مشابه بود با این وجود، شوری ۱۶ دسی زیمنس بر متر در شرایط گلخانه به عنوان آستانه ۵۰ درصد خسارت، بیشترین اثر تمایز فنوتیپی را در گیاهان داشت. در بین صفات گیاه چه ای، طول ریشه چه و تعداد جوانه های غیر طبیعی در غربال اولیه منابع ژنتیکی، موثرتر به نظر رسیدند. در بستر کشت ماسه ای با هدایت الکتریکی ۱۶ دسی زیمنس بر متر، میزان جوانه زنی بذر تا حدود ۳۵ درصد کاهش و تعداد گیاهان از بین رفته به ۸۰ درصد رسید. به نظر می رسد که علاوه بر این که چغندرقند در مرحله جوانه زنی به شوری حساس است، تا مرحله استقرار نیز این حساسیت وجود دارد. در شرایط تنش شوری ۱۶ دسی زیمنس بر متر، میزان جوانه زنی در بستر پرلیت بیشتر از ماسه و در پرلیت درشت بیشتر از پرلیت ریز بود. در بین مواد ژنتیکی مورد ارزیابی لاین های BP Karaj، ۷۲۱۹ P. ۶۹، ۷۲۳۳ p.۲۹، و هیبرید ۷۲۳۳p ۲۹*MSc۲ به عنوان متحمل و لاین های ۴۳۶ Bigerm ۹۵۹۷ p. ۱۲،OT -۴۲۸ ، ۸۱۵۰ p. ۹، ۴۵۲ ، ۱۹۱ و ۷۲۲۱ به عنوان نیمه متحمل تا حساس برای تحقیقات بعدی مشخص شدند.

: Germination indices, Planting medium, Salinity, Sugar beet and Threshold, بستر کاشت, چغندرقند, حد بحرانی, شاخص های جوانه زنی و شوری.