امیر هوشنگ جلالی - دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
محمد جعفر بحرانی - دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
نجفعلی کریمیان - دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

افزایش دانش مربوط به تاثیر نیتروژن معدنی و مواد آلی بر رشد علف های هرز و برهمکنش رقابتی آنها با محصولات زراعی، امکان مدیریت بهتر علف های هرز را فراهم می کند. به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف بقایای گیاهی گندم (Triticum aestivum L.)، نیتروژن، کمپوست و کنترل علف های هرز بر ویژگی های زراعی گیاه ذرت (Zea mays L.) رقم دبل کراس ۳۷۰ آزمایشی در سال های ۱۳۸۷ و ۱۳۸۸ در مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه شیراز (باجگاه) استان فارس انجام شد. دو سطح علف های هرز (حضورعلف هرز و بدون علف هرز) به عنوان کرت های اصلی، سه میزان نیتروژن ( صفر ، ۱۲۵ و ۲۵۰ کیلوگرم در هکتار) به عنوان کرت های فرعی و ۵ تیمار مواد آلی (شاهد؛ بدون بقایا، اختلاط بقایای گندم به مقدار ۲۵ و ۵۰ درصد و استفاده از کمپوست به مقدار ۵۰ و ۱۰۰ تن در هکتار) بعنوان کرت های فرعی فرعی بصورت یک آزمایش کرت های دو بار خرد شده، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد که استفاده از ۱۲۵ کیلوگرم نیتروژن در هکتار بیشترین تولید زیست توده علف های هرز و جذب نیتروژن از طریق علف های هرز را داشت (به ترتیب ۲۴۵۰ کیلوگرم و ۱۷/۲۵ کیلوگرم در هکتار). عملکرد دانه ذرت بطور معنی داری تحت تاثیر مصرف کمپوست و کود نیتروژن قرار گرفت و بیشترین مقدار عملکرد مربوط به تیمار ۲۵۰ کیلوگرم کود نیتروژن و مصرف ۱۰۰ تن کمپوست بود (۱۱۵۳۰ کیلوگرم در هکتار). تیمار حفظ بقایا همراه با نیتروژن نیز عملکرد دانه را نسبت به شاهد افزایش داد، اما میزان این افزایش کمتر از شرایط مربوط به تیمارهای کمپوست و کود نیتروژن بود. استفاده از کمپوست جهت افزایش ماده آلی خاک در دو عمق صفر تا ۱۵ و ۳۰-۱۵ سانتیمتری خاک بهتر از تیمار حفظ بقایای گیاهی بود. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که استفاده از کمپوست به همراه مقادیر بالای کود نیتروژن می تواند توان بالقوه آلایندگی نیترات برای آبهای زیر زمینی داشته باشد. اگرچه اثرات مثبت استفاده از کمپوست بیشتر از کاربرد بقایا بود، اما استفاده از بقایای گیاهی سالم تر و کم هزینه تر است.

Maize, Nitrate, Nutritional elements, Organic matter and Ground water, ذرت, عناصر غذایی, مواد آلی و نیترات.