اثرآرایش کاشت و تراکم بوته ذرت (Zea mays L.) بر شاخص های رشد و خصوصیات مورفوفیزیولوژیک ذرت و تاج خروس ریشه قرمز (Amaranthus retroflexus L.) در شرایط رقابت

به منظور بررسی اثر آرایش کاشت در تلفیق با فاصله بوته بر شاخص های رشد ذرت در رقابت با تاج خروس ریشه قرمز، آزمایشی در سال ۱۳۸۶ در دانشگاه ایلام به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. در این آزمایش آرایش کاشت ذرت با سه سطح (تک ردیفه، دو ردیفه معمولی و دو ردیفه زیگزاگ) به عنوان کرت اصلی و تراکم بوته ذرت با پنج سطح (۳۳/۵، ۶۶/۶، ۳۳/۸،۵۲/۹، ۱۱/۱۱ بوته در متر مربع) به عنوان عامل فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج تجزیه و تحلیل شاخص های مورفوفیزیولوژیک ذرت و شاخص های رشد تاج خروس نشان داد که شاخص سطح برگ و سرعت رشد گیاه ذرت در هر آرایش کاشت و به ویژه آرایش کاشت زیگزاگ در تراکم ۱۱/۱۱ بوته افزایش یافت، ولی تجمع ماده خشک و سرعت رشد در تاج خروس کاهش یافت. در مجموع آرایش کاشت دو ردیفه به ویژه دو ردیفه زیگزاگ در تراکم ۱۱/۱۱ بوته در متر مربع باعث افزایش رشد و در نتیجه افزایش عملکرد و اجزای عملکرد (تعداد دانه در هر ردیف بلال، تعداد ردیف دانه در هر بلال، وزن هزار دانه) ذرت در رقابت با علف هرز تاج خروس گردید. روش کشت دوردیفه زیگزاگ با تراکم ۱۱/۱۱بوته در متر مربع، بیشترین عملکرد دانه (۱۳۶۳۲کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (۲۱۶۴۲کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (۶۳ درصد) و وزن هزار دانه (۴۴۰گرم) را در مقایسه با سایر تیمارهای مربوط به آرایش کاشت دوردیفه معمولی و تک ردیفه، دارا بود. بر اساس نتایج بدست آمده، الگوی کاشت دوردیفه زیگزاگ با تراکم ۱۱/۱۱بوته در متر مربع به دلیل بالاتر بودن میزان تولید محصول و همچنین به علت کنترل بهتر علف های هرز به عنوان برترین تیمار تلفیقی در این آزمایش شناخته شد.

Keywords:

Competition , Grain yield , Maize , Planting pattern , Redroot pigweed and Yield components , آرایش کاشت , اجزای عملکرد , تاج خروس , ذرت , رقابت و عملکرد.