مریم حسینی چالشتری - موسسه تحقیقات برنج کشور
سعد الله هوشمند - دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
شهرام محمدی - دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
علیرضا ترنگ - پژو هشکده بیوتکنولوژی کشاورزی منطقه شمال کشور
محمود خدامباشی - دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
حسین رحیم سروش - موسسه تحقیقات برنج کشور

در این آزمایش از جمعیت های نسل BC۲F۴ برنج تلاقی های، هاشمی/IR۶۷۴۱۸-۱۱۰-۳۲۲۲ (هاشمی/IR-۲۲)و هاشمی/ندا، که در آنها هاشمی والد تکرار شونده بود، طی دو سال (۱۳۸۸ و ۱۳۸۹) برای تعیین QTLهای کنترل کننده ارتفاع بوته، روز تا ۵۰درصدخوشه دهی و طول دوره رشد و عملکرد دانه و نقش اپیستازی و اثر متقابل QTL در محیط استفاده گردید. لاین های جمعیت هاشمی/ IR-۲۲و هاشمی/ ندا به ترتیب با ۶۱ و ۶۵ جفت آغازگرهای ریزماهواره، با توزیع روی کلیه کروموزم ها، آزمون و نقشه ژنتیکی به طول ۵/۱۱۰۳ و۵/۱۲۶۰ سانتی مورگان حاصل شد. برای هریک از صفات مورد بررسی در جمعیت هاشمی/ IR-۲۲در هر سال چهار تا پنج QTL، با تکرار حداقل دو QTL طی دو سال برای هر صفت، و پوشش ۶/۵ تا ۳۷ درصد از تنوع فنوتیپی شناسایی شدند. در جمعیت هاشمی/ ندا تعداد QTL شناسایی شده در هر سال سه تا چهار، با تکرار حداقل یک QTLطی دو سال برای هر صفت و پوشش ۱/۵ تا ۲/۴۳ درصد از تنوع فنوتیپی صفات بود. مقایسه موقعیت QTL در دو جمعیت نشان داد که به جز QTL ارتفاع بوته در مجاورت نشانگر RM۲۳۴ روی کروموزم ۷ و QTL عملکرد مجاور نشانگر RM۳۳۳۷روی کروموزم شماره ۴ ، سایر آنها جایگاه یکسانی نداشتند که نقش عمده زمینه ژنتیکی در بروز اثر QTL را نشان می دهد. در هر جمعیت وجود QTLهایی که بطور همزمان یک یا چند تا از صفات ارتفاع بوته، روز تا۵۰ درصد خوشه دهی، دوره رشد و عملکرد را کنترل می کردند، دال بر چند اثری بودن QTL و یا پیوستگی ژن های کنترل کننده این صفات بود. در جمعیت هاشمی/ IR-۲۲دو QTL دارای اثر اصلی روی کروموزم های ۶ و ۸ برای طول دوره رشد و یک QTL روی کروموزم ۸ برای عملکرد دانه و در جمعیت هاشمی/ ندا یک QTL روی کروموزم ۶ برای ۵۰ درصد خوشه دهی و طول دوره رشد و یک QTL روی کروموزم ۳ برای عملکرد دانه در اثر متقابل QTL و محیط مشارکت داشتند. در هر جمعیت برای هر یک از صفات، حداقل یک جفت QTL با اثرات اپیستازی شناسایی گردید.

Chromosome, Epistasis, Pleiotropic, Rice and QTLs, اپیستازی, برنج, چنداثری, کروموزوم و مکان ژنی.