محمد ربیعی - موسسه تحقیقات برنج کشور
پری طوسی کهل - دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه
مسعود اصفهانی - دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه گیلان
فرامرز علی نیا - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور

به منظور بررسی اثر محلول پاشی پنج نوع ماده خشکاننده جهت کاهش رطوبت دانه، عملکرد و میزان روغن کلزا رقم هایولا ۴۰۱ آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۱۶ تیمار شامل ۱۵ تیمار نوع و میزان مواد خشکاننده و یک تیمار شاهد (بدون مصرف مواد خشکاننده) در سه تکرار به مدت دو سال (۸۶-۱۳۸۵، ۸۵-۱۳۸۴) در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) اجرا گردید. تیمارهای مواد خشکاننده شامل پاراکوات (گراماکسون) در ۳ غلظت (۲۰۰ ، ۴۰۰ و ۸۰۰ گرم ماده موثره در هکتار)، گلای فوزیت (رانداپ) در ۳ غلظت (۸۲۰، ۱۶۴۰ و ۲۴۶۰گرم ماده موثره در هکتار)، کلرات سدیم (اربیتاکس) در سه غلظت (۴، ۵ و۶کیلوگرم در هکتار)، گلی فوزیت آمونیوم (بستا) در ۳ غلظت (۶۰۰، ۱۰۰۰ و ۱۴۰۰گرم ماده موثره در هکتار) و بنتازون (بازاگران) به میزان (۹۶۰، ۱۴۴۰ و ۱۹۲۰گرم ماده موثره در هکتار) بودند. نتایج تجزیه واریانس مرکب داده ها نشان داد که بین مواد خشکاننده و شاهد از نظر کاهش رطوبت دانه تفاوت معنی داری وجود داشت، ولی از نظر صفات عملکرد دانه و میزان روغن تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بیشترین عملکرد دانه (با رطوبت ۱۰ درصد) در دو سال آزمایش (با میانگین ۳۱۴۶ کیلوگرم در هکتار) مربوط به تیمار کلرات سدیم در غلظت ۵ کیلوگرم در هکتار بود. غلظت های ۸۰۰گرم در هکتار پاراکوات (با ۸/۱۱ درصد کاهش رطوبت دانه در روز)، ۶ کیلوگرم در هکتارکلرات سدیم (با ۲/۱۱ درصد کاهش رطوبت دانه در روز) و ۱۹۲۰گرم در هکتار بنتازون (با ۹/۱۲ درصد کاهش رطوبت دانه در روز)، بیشترین سرعت کاهش رطوبت دانه را نسبت به سایر غلظت ها دارا بودند و باعث ۵ تا ۶ روز تسریع در برداشت محصول شدند. کمترین سرعت کاهش رطوبت دانه مربوط به گلای فوزیت پس از تیمار شاهد بود. با توجه به این که تیمارهای خشکاننده مورد استفاده در آزمایش موجب کاهش عملکرد دانه و میزان روغن کلزا نشدند، به نظر می رسد که می توان از این ترکیبات برای تسریع در برداشت محصول کلزا استفاده نمود. تیمار ۵ کیلوگرم در هکتار کلرات سدیم به علت دارا بودن حداکثر عملکرد دانه و روغن و تسریع بیشتر در برداشت کلزا، مناسب تر از سایر ترکیبات خشکاننده به نظر می رسد.

Chemical desiccant, Grain moisture reduction rate, Harvest time and Rapeseed, زمان برداشت, سرعت کاهش رطوبت دانه و کلزا.