آزیتا نخعی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی
محمدرضا عباسی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی و خراسان جنوبی
الیاس آرزمجو - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان جنوبی
علی آذری نصر آباد - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان رضوی و خراسان جنوبی

به منظور بررسی واکنش ۱۳ نمونه ارزن دم روباهی به تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد، دو آزمایش مجزا در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار درایستگاه تحقیقات کشاورزی بیرجند از سال زراعی ۱۳۸۴ به مدت دو سال اجرا گردید. در آزمایش اول آبیاری با آغاز گلدهی (۱۰ درصد ظهور خوشه) قطع شده و در آزمایش دوم (شرایط بدون تنش) با دور هفت روز یک بار اجرا شد. صفات تعداد خوشه در واحد سطح، تعداد دانه در خوشه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و علوفه خشک اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی منجر به کاهش در کلیه صفات مورد بررسی شد و بیشترین درصد کاهش مربوط به عملکرد دانه بود. نمونه های ۱۴۳-۱۵ خراسان جنوبی و ۲۴-۱۵ یزد دارای بیشترین میانگین دو ساله عملکرد دانه (به ترتیب ۱۵۴۴ و ۱۴۶۸کیلوگرم در هکتار) و علوفه خشک (به ترتیب ۳۵۲۲ و ۲۶۵۳ کیلوگرم در هکتار) بودند. ارزیابی نمونه ها از نظر تحمل به خشکی با استفاده از شاخص های MP، TOL، SSI، GMP، STI و HARM و میزان همبستگی آن ها با عملکرد دانه و علوفه خشک در دو شرایط تنش و بدون تنش نشان داد که شاخص های HARM، GMP و STI، بهترین شاخص ها در تفکیک نمونه های متحمل به خشکی بودند. با استفاده از روش ترسیمی سه بعدی و وضعیت پراکنش نمونه ها در آن، نمونه های ۱۴۳-۱۵ و ۱۳۱-۱۵ خراسان جنوبی و ۲۴-۱۵ یزد به عنوان نمونه های پرمحصول و متحمل به تنش خشکی شناسایی شدند.

Accessions, Drought Stress, Grain Yield and Foxtail millet, ارزن دم روباهی, تنش خشکی, عملکرد دانه و نمونه.