سید احمد کلانتر احمدی - پژوهشگر مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران
علی عبادی - دانشگاه محقق اردبیلی
جهانفر دانشیان - موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر
سیدعطاءاله سیادت - دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین خوزستان
سودابه جهانبخش - دانشکده کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی

شرایط نامساعد محیطی باعث ایجاد تنش در گیاهان و اختلال در رشد و نمو و بقای آنها می­شود. تنظیم کننده­های رشد باعث بهبود تحمل گیاه نسبت به شرایط نامطلوب محیطی می­شوند، بنابراین به منظور بررسی اثر تنش خشکی و مصرف مواد تتظیم کننده رشد بر محتوای کلروفیل و عملکرد دانه کلزا رقم هایولا ۴۰۱، آزمایشی به صورت کرتهای یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار به مدت دو سال زراعی (۹۳-۱۳۹۱) در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی آباد اجرا شد. عامل اصلی در سه سطح : ۱- آبیاری پس از ۷۰ میلی متر تبخیر از تشتک به عنوان شاهد (آبیاری مطلوب)، ۲- قطع آبیاری در مرحله گلدهی (تنش شدید)، ۳- قطع آبیاری در مرحله خورجیندهی (تنش ملایم) و عامل فرعی نیز در ۱۰ سطح:  اسید آسکوربیک با غلظت ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میلی­گرم در لیتر، اسید سالیسیلیک با غلظت ۱۰۰، ۲۰۰ و ۳۰۰ میکرومول، متانول با غلظت ۱۰، ۲۰ و ۳۰ درصد حجمی و شاهد (محلول­پاشی با آب مقطر) بودند. نتایج نشان داد که قطع آبیاری در مرحله گلدهی و خورجین­دهی عملکرد دانه را به ترتیب ۳۸ و ۱۵ درصد کاهش داد. اثر متقابل قطع آبیاری و محلول پاشی نشان داد که حداکثر عملکرد دانه (۴۴۹۳ کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری مطلوب با محلول پاشی ۳۰۰ میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک و حداقل عملکرد دانه (۱۹۶۸ کیلوگرم در هکتار) نیز در تیمار قطع آبیاری در مرحله گلدهی و محلول­پاشی با آب مقطر (شاهد) بدست آمد. محلول­پاشی ۳۰۰ میلی گرم در لیتر اسید آسکوربیک باعث بهبود عملکرد دانه در تیمار رطوبتی مطلوب و قطع آبیاری در مرحله خورجین­دهی گردید. با افزایش شدت تنش خشکی، میزان کلروفیل a برگ ها کاهش و میزان کلروفیل b افزایش یافت. اثر متانول (۳۰ درصد) بر افزایش تجمع پرولین در تیمارهای تنش ملایم و شدید خشکی بیشتر از اسید آسکوربیک و اسید سالیسیلیک بود. نتایج آزمایش نشان داد که محلول پاشی تنظیم کننده­های رشد از طریق بهبود تجمع پرولین و میزان رنگیزه­های فتوسنتزی و اجزای عملکرد، باعث افزایش عملکرد دانه کلزا در شرایط تنش خشکی شدند. در شرایط آبیاری مطلوب و تنش ملایم خشکی کاربرد  اسید آسکوربیک (۳۰۰ میلی گرم در لیتر) و تحت شرایط تنش شدید خشکی کاربرد متانول (۳۰ درصد) از بیشترین نقش در بهبود عملکرد دانه برخوردار بودند.

Carotenoids, Limited irrigation, Oil content, Proline Rapeseed and Silique., پرولین, خورجین, روغن دانه, کاروتنوئیدها, کلزا و کم آبیاری.