محمدیار انصاری - زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات علوم انسانی، دانشگاه آزاد،یاسوج ، ایران
محمدهادی خالق زاده - دانشگاه آزاد اسلامی
جلیل نظری - زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات علوم انسانی، دانشگاه آزاد،یاسوج ، ایران

اگرچه جنس زن در شعر و ادب فارسی چهره مثبتی ندارد و در اشعار معمولا مورد بی مهری گویندگان قرار گرفته است، اما آنگاه که در جایگاه همسر قرار می گیرد با این که در ادبیات کلاسیک در هاله ای از ابهام و پوشیدگی قرار می گیرد اما کم و بیش ستایش می شود. ولی در غزل معاصر از جایگاه والایی برخوردار می باشد که پیوسته در قاب مدح و ستایش شاعران قرار می گیرد. اما همسر (مرد) در غزل فارسی چه کلاسیک و چه معاصر کمتر نمود داد، ولی همین تعداد کم کمتر ستایش شده و بیشتر از طرف زنان نکوهش شده اند. هدف از نگارش این مقاله همسرستایی و نکوهش همسر(زن مرد) در شعر و ادب فارسی است. روش کار کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی می باشد. حاصل پژوهش نشان می دهد که در شعر کلاسیک شاعران کمتر از همسر (زن) خویش سخن گفته و اگر از او ستایش کرده اند، بسیار محدود و بیشتر در مرثیه وفات آن ها شعر سروده اند و از همسر (مرد) خبری نیست، اما در غزل معاصر از آن تفکرات مردسالاری و مردمحوری تا حد زیادی کاسته شده و مخصوصا همسر (زن) شاعر مورد ستایش و مدح قرار گرفته است و حتی مردان در جایگاه همسر گاه ستایش و گاه نکوهش شده اند. در این دوره ذهنیت غنایی شاعران تغییر کرده و آن ها نه تنها زبان به ستایش همسر (زن) خود گشوده، حتی نام آن ها را هم در غزل ذکر می کنند که در ادبیات کلاسیک ما اصلا سابقه ندارد.

شعر فارسی, جامعه شناختی, همسر(زن مرد), ستایش همسر