امیر صفاری - استادیار ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی
رضا منصوری - دانشجوی کارشناسی ارشد رشته جغرافیای طبیعی گرایش ژئومورفولوژی، دانشگاه خوارزمی

طی سال های اخیر محققان مختلف سعی در کمی نمودن حرکت های زمین ساختی داشته و شاخص های متعددی را با عنوان شاخص های ژئومورفیک ارایه نموده اند. استفاده از این شاخص ها، امکان تحلیل مناسب از وضعیت تحول شبکه زهکشی و تغییرات جبهه کوهستان بر اثر فعالیت های زمین ساختی را فراهم می کند. حوضه آبخیز کنگیر (ایوان غرب) در مختصات طول جغرافیایی ۱۱ ۱۷ ۴۶ تا  ۳۵ ۲۷ ۴۶ شرقی و عرض جغرافیایی ۱۴ ۴۱ ۳۳ تا ۵۷ ۵۰ ۳۳ شمالی و با مساحت ۷۱/۱۲۲ کیلومتر مربع در جنوب خاوری شهر ایوان غرب (شمال استان ایلام) قرار دارد. تنها زهکش اصلی این حوضه، رودخانه کنگیر است که تمام دشت ایوان غرب را زهکشی می­کند. هدف اصلی این مقاله، ارزیابی نسبی وضعیت زمین ساخت فعال این حوضه از طریق بررسی و محاسبه شاخص های ژئومورفیک Vf، Af، Sl، Bs، Fd، Eu، Smfو Fmfمی باشد. بدین منظور از نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی، تصاویر ماهواره ای و سامانه اطلاعات جغرافیایی در قالب نرم افزار Arc GIS ۱۰و همچنین بازدیدهای متعدد صحرایی از لندفرم ها، استفاده شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که حوضه آبخیز کنگیر دارای وضعیت زمین ساختی نسبتا فعالی است؛ به بیان دقیق تر این حوضه بر اساس شاخص های Vf، Af، Sl، Fd، Eu، Smfو Fmf  در کلاس یک قرار می گیرد. مقادیر کمی شاخص های محاسبه شده با شواهد ژئومورفولوژی موجود در منطقه مانند وجود دره­های ژرف و Vشکل، پرتگاه های گسلی، سطوح مثلثی شکل، بریدگی کم جبهه کوهستان، کج شدگی زهکش اصلی و عدم تشکیل کوهپایه مطابقت می کند.

ایوان غرب, حوضه آبخیز کنگیر, زمین ساخت, شاخص های ژئومورفیک, شواهد ژئومورفولوژی