تجزیه و تحلیل کمی فرسایش خندقی در حوضه ی آبخیز کلقان چای (شرق سهند)

حوضه­ی آبریز کلقان چای با مساحت ۵/۲۳۵کیلومتر مربع و متوسط بارندگی۲۹۰ میلیمتر در جنوبشرق شهر تبریز واقع شده است. ارتفاع متوسط آن ۲۶۱۵ متر و شیب ۹۲/۱۲% است و از پتانسیل بالایی برای فرسایش خاک برخوردار است. نتایج داده­های برخی از شاخص­های ارزیابی استعداد حوضه به فرسایش خطی بویژه خندقی(نظیر Ws وHTK ) نشانگر پتانسیل بالای خندق­زایی در حوضه است. متوسط فرسایش خاک در حوضه­ی آبخیز کلقان چای ton/ha/y  ۷۹/۲۳۵ می باشد و مجموع کل فرسایش خاک حوضهton/ha/y ۵۵۵۲۸۴۵برآورد شد که نشانگر اتلاف شدید خاک­های سطح الارضی و زراعی حوضه عمدتا به واسطه­ی فرسایش آبی روان­آبها به صورت خندقی می­باشد. نتایج تحلیل­های آماری نشان داد که بین پارامترهای طول و عمق خندق­ها همبستگی مثبت(۷۵/.R=) معنی­دار در سطح اطمیان ۹۹% و بین طول و شیب محل با همبستگی معکوس معنی­دار (۵۰۷۱/.R=) در سطح اطمیان ۹۷%، وجود دارد. بعلاوه بین طول و عرض خندق­ها همبستگی مثبت معنی دار(۸۵/.R= در سطح اطمیان ۹۵%)، طول و ارتفاع متوسط و توپوگرافی با همبستگی مثبت معنی­دار (۵۹۶/.R=) وجود دارد. با توجه به شیب تند دامنه­ها، دخالت شدید انسان­ها (واقع شدن بیش از ۱۹ روستا در حوضه)، بارش­های رگباری، اثرات) سیستم آبراهه­ها به­شدت موجب تخریب و انتقال مواد سست سطحی (خاک­های زراعی حاصلخیز) می­شوند. فرمول­های تجربی برآورد میزان رسوب.نشانگر شدت تخریب و حجم زیادی از سازند­های خاکی از حوضه است. لذا پیشنهادهای لازم متناسب با ویژگی­های حوضه برای مدیریت آن ارائه شد.

Keywords:

فرسایش خندقی , رگرسیون خطی , رسوبدهی , حوضه ی کلقان چای