عیسی ابراهیم زاده - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه سیستان و بلوچستان
شمس اله کاظمی زاد - کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان
حکیمه قنبری - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تبریز

یکی از تدابیر لازم برای کاهش خسارات ناشی از وقوع زمین لرزه در شهرها، مکان یابی بهینه ی کاربری ها است. چنانچه کاربری های شهری با دقت جایابی شوند، در بسیاری از هزینه های ایجاد شده برای شهر، چه از نظر سلامتی و چه از نظر زمان صرفه جویی می گردد. این پژوهش به روشمعیاری - تحلیلی با هدف ارائه ی الگوی بهینه مکان یابی کاربری های ویژه در جهت کاهش آسیب پذیری ناشی از زلزله در بخشی از بافت فرسوده شهر تبریز با استفاده ازروش تحلیل شبکه[۱] و مدل AHP[۲] در محیط GIS[۳] انجام شده است. کاربری های ویژه در این پژوهش شامل؛ مراکز آموزشی، بهداشتی و درمانی هستند که جدا از سایر کاربری های اورژانسی مورد نیاز در هنگام انجام عملیات امداد و نجات، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. یافته های حاصل از تحلیل کارکردی نشان می دهد که الگوی پراکنش کاربری های ویژه در محدوده­ی مورد مطالعه در وضع موجود از الگوی مناسبی برخوردار نیست، به­طوری­که در شرایط بحران جهت خدمات اورژانسی و اسکان موقت عملا نیمی از محدوده به این کاربری ها دسترسی نخواهند داشت. از این­رو، برای کاستن از خسارات ناشی از وقوع زلزله، کاربری های ویژه ی آموزشی، بهداشتی و درمانی جدیدی پیشنهاد و مکان یابی گردید. برای پی بردن به صحت عمل مکان یابی انجام شده، روش تحلیل شبکه برای کاربری های ویژه پیشنهادی نیز به کار گرفته شد. شعاع پوشش مراکز جدید به دست آمده گویای پوشش فضاهای محروم محدوده­ی مورد مطالعه می باشد که در شعاع عملکردی مراکز موجود نبودند. [۱]-Analysis Hierarchy Process [۲]-Network Analysis [۳]-Geographic Information System

کاهش آسیب پذیری زلزله, کاربری های ویژه, مکان یابی, AHP, بافت فرسوده, شهر تبریز