فاطمه میرعبداللهی شمس - گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین–پیشوا، ورامین، ایران
داریوش شهریاری - بخش تحقیقات گیاه پزشکی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیع استان تهران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ورامین، ایران
مژده ملکی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین-پیشوا
ندا خردپیر - گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین–پیشوا، ورامین، ایران

بیماری ساق سیاه خربزه وطالبی Macrophomina  phaseolina(Tass)یکی از مهم­ترین بیماری های خاکزاد خربزه و طالبی با اهمیت اقتصادی زیاد در سراسر دنیا می­باشد. به منظور بررسی میزان شیوع و شدت این بیماری،نمونه­های گیاهی آلوده از هشت منطقه در مزارع خربزه و طالبی شهرستان ورامین در جنوب شرقی استان تهران و شهرستان­های گرمسار و ایوانکی در استان سمنان جمع آوری،خالص سازی و اثبات بیماری­زایینمونه­ها رویطالبی رقمحساس سمسوری انجام شد. سپس برایمقایسه قدرت بیماری­زایی جدایه های جمع­آوری شده، اقدام به مایه­زنی قارچM.phaseolina برروی طالبی رقمحساس سمسوریشد. از کل نمونه های جمع­آوری شده از مناطق مختلف، در مجموع۱۲ جدایه خالص قارچ M.phaseolinaبه­دست آمد که همگی دارای قدرت بیماری­زایی بودند؛شدت بیماری هر ژنوتیپ بر اساس مقیاس ۹-۱ پیشنهاد شده توسط ابوی، پاستور-کوراالس بررسی شد کهاختلاف معنی­داری میان آن­ها مشاهده گردید؛به­طوری­کهجدایه های شه سفید ایوانکی (MP-SH-۳۷, MP-SH-۳۴) به ترتیب با شدت شاخص بیماری ۷۱/۹ و۲۴/۹ در گروه آماری a و ab قرار گرفتند. کم­ترین مقدار شاخص شدت بیماری به داور آباد شهرستان گرمسار برابر۲۷/۱ درصد تعلق گرفت.در این بررسی، جدایه MP-SH-۳۴ به­عنوان جدایه قوی­تر از نظر بیماری­زایی انتخاب شد. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، ۱۲ جدایه مختلف از قارچ M. phaseolinaبر روی محصولات خربزه و طالبی شهرستان­های ورامین و گرمسار و ایوانکی وجود دارند که همگی دارای قدرت بیماری­زایی بوده و می­بایست تمهیداتی جهت مدیریت آن­ها اتخاذ شود.

خربزه و طالبی, Macrophomina phaseolina, جدایه ها, ورامین, گرمسار, ایوانکی