جواد ولیزادگان - بیماری شناسی گیاهی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین – پیشوا، دانشکده کشاورزی، ورامین، ایران
عباسعلی روانلو - بخش گیاهپزشکی، موسسه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی، ارومیه، ایران

این پژوهش به منظور شناسایی عوامل مهم قارچی بیماری­زا در ریشه، طوقه و پایه گندم آبی در استان آذربایجان غربی در سال ۱۳۹۳ انجام گرفت. به این منظور از مزارع گندم آبی در مناطق مختلف شامل شهر­های ارومیه، نقده، مهاباد، میاندوآب، پیرانشهر، اشنویه، خوی، سلماس و قره ضیاالدین بازدید و از مزارع دارای علائم کاهش رشد به همراه تغییر رنگ و پوسیدگی در ریشه، طوقه و پایه نمونه­برداری به عمل آمد. قطعاتی به اندازه ۱ سانتی­متر از ریشه، طوقه و پایه تهیه شده و روی محیط کشت PDA اسیدی کشت داده شدند. مراحل جدا­سازی و خالص­سازی قارچ­ها بر روی محیط کشت­های WA، PDA،CMA ، SNA، PCA و NM انجام شد. آزمون بیماری­زایی روی گیاهچه گندم رقم پیشگام با استفاده از روش مایه دانه گندم و قرار دادن بلوک قارچ در مجاورت اندام­های گیاهی در شرایط گلخانه­ای انجام گرفت. براساس مشخصات ریخت­شناسی شامل رنگ و رشد پرگنه، شکل و ابعاد کنیدی و سلول­های کنیدی­زا و با استفاده از کلید­های معتبر شناسایی انجام شد. در این بررسی از ۵۶ مزرعه نمونه­برداری به عمل آمده و ۸۱ جدایه قارچی متعلق به جنس­های Fuzarium، Bipolaris، Rhizoctonia وPythium جداسازی و شناسایی گردیدند. در این مطالعه گونه­های F. culmorum،F. avenaceum ، F.graminearum،F. acuminatum ، و B. sorokiniana با فراوانی بالا به عنوان عوامل مهم پوسیدگی در مزارع گندم آبی تعیین و معرفی شدند. بیش­ترین دامنه انتشار مربوط به جنس Fusarium بود

: Fusarium, Bipolaris, Rhizoctonia, Pythium بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه, گندم, آذربایجان غربی